به نام فرهنگ بازیافت؛ به کام سال نو
جامه پوش: شرایط توجیه‌ناپذیر دفع بی‌رویه ضایعات پارچه در کشور در نتیجه شیوه‌های نامناسب مدیریت پسماند، زمینه ارائه راهکار برای مدیریت بقایای پارچه‌ها را فراهم می‌سازد و بازیافت، از جمله آن راهکارهاست.
در تلاش صنایع پوشاک و نساجی برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون لباس برای آحاد مردم، چندین تن زباله تولید می‌شود که معمولاً به‌درستی مدیریت نشده، به‌طور بی‌رویه دفع می‌شوند و مشکلات زیست‌محیطی متعددی را ایجاد می‌کنند.
امروزه کارگاه‌های تولید پوشاک، گنجینه عظیمی از انواع پارچه هستند که درصورت فراموشی میراث دیرینه بازیافت از هنر بانوان کشورمان به ویژه در همین ایام استقبال از سال نو و تازه شدن خانه‌ها و وسایلشان، حجم زیادی از ضایعات را روانه محیط‌زیست خواهند کرد.
شاید کمی دور از ذهن به نظر رسد اما امروزه نه‌فقط در ایران که در بسیاری از کشورهای فعال در بخش کارگاهی تولید پوشاک، دانش کافی در زمینه مدیریت ضایعات وجود ندارد و مقوله بازیافت را در زمان تجمیع پارچه‌ها و مواد مصرفی باقی‌مانده در کارگاه‌ها جدی نمی‌گیرند.
شرایط غیرقابل‌توجیه دفع بی‌رویه ضایعات پارچه در کشور در نتیجه شیوه‌های نامناسب مدیریت پسماند، زمینه مساعدی را به منظور ارائه راهکار برای مدیریت بقایای پارچه‌ها فراهم می‌سازد که بازیافت از جمله آنهاست؛ حال آنکه صنعت نساجی و بخش‌های وابسته به آن مانند مد و پوشاک، چندین فرصت شغلی با رویکرد فرهنگی را ایجاد می‌کند که از جمله آن می‌توان به بازیافت تولیدات در چرخه مد اشاره کرد.
باید پذیرفت، ارزش و اهمیت پارچه‌های به‌اصطلاح باطله بیشتر از کاغذهای باطله نباشد، کمتر از آنها نیست و افرادی که به عواقب دور ریختن این پارچه‌ها واقفند، در سال‌های اخیر به‌خوبی از این اتفاق در حوزه صنایع‌دستی و دکوراسیون داخلی بهره برده‌اند.
خوشبختانه در سال‌های اخیر، فعالیت هنرمندان عرصه صنایع دستی در زمینه استفاده از ظرفیت‌های پارچه‌های باطله به‌عنوان مواد اولیه ارزان‌تر برای تولید محصولات متنوع و درنتیجه کاهش مشکلات مدیریت زباله مرتبط با ضایعات پارچه یک گام مهم فرهنگی به شمار می‌رود و یافتن راهکارهایی برای بازیافت ضایعات نساجی به‌عنوان جایگزین دفن زباله، یک مشکل زیست‌محیطی است که صنعتگران حوزه نساجی و پوشاک را مجاب ساخته تا یک مدل چرخه عمر زباله‌های نساجی را برای کاهش ضایعات نساجی ایجاد کنند.
به‌عنوان یک مفهوم در حوزه حفاظت از محیط‌زیست، استفاده مجدد از هرآنچه کارکرد اصلی خود را از دست داده، یک رویکرد فرهنگی است و بازیافت یا استفاده مجدد در این زمینه به معنای راهی برای ایجاد محصولی جدید از همین ضایعات است؛ البته که امروزه تنها بخش کوچکی از هر نوع زباله بازیافت مورداستفاده مجدد قرار می‌گیرد و بسیاری از ضایعات پنبه‌ای که تولید و مستقیماً راهی محل‌های دفن زباله می‌شوند.
بازیابی ضایعات نساجی یا بازیافت، یک صنعت جهانی چند میلیارد دلاری است که انجام یک عملکرد اجتماعی و زیست‌محیطی حیاتی را در دستور کار قرار داده و قادر است برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان اشتغال ایجاد کند.
از جنبه‌های مختلف، یافتن اهداف مناسب برای استفاده مجدد از پارچه‌های ضایعاتی، راهی مثبت برای کاهش تأثیر منفی ناشی از دور ریختن بی‌رویه پارچه‌هاست؛ بنابراین، زباله‌های پارچه‌ها پس از جمع‌آوری، بازیافت شده و در برخی موارد نیز به تعدادی از اقلام تزئینی خانگی تبدیل می‌شوند تا مفهوم بازیافت را به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای تخلیه بی‌رویه که منجر به آلودگی محیط‌زیست می‌شود، تقویت کنند.
در فرایند بازیافت، پارچه‌ها به منظور استفاده مجدد معمولاً ابتدا از تمام مواد اضافه‌شده مانند دکمه‌ها و زیپ‌ها جدا می‌شوند و به دفعات از همین بازمانده‌ها در طیف گسترده‌ای از نیازها مانند ساخت بلوک‌های عایق صدا، نمد سقف و فیلترهای کنترل آلودگی بهره گرفته می‌شود.
با توجه به تنوع و نامنظم بودن بقایای پارچه جمع‌آوری‌شده، تکنیک‌های مختلف ساخت پوشاک و محصولات پارچه‌ای در پروسه بازیافت بکار گرفته می‌شود و غالباً نتیجه کار به هنرهایی مانند تکه‌دوزی و سوزن‌دوزی مزین خواهند شد.
همچنین ایده‌های جذابی برای استفاده از بقایای پارچه و ضایعات موجود در کارگاه‌های تولید پوشاک یا کارخانه‌های نساجی در حوزه دکوراسیون داخلی وجود دارد که اتفاقاً همین ویژگی‌های چند قطعه بودن پارچه مورد استفاده گاه به ایجاد تعادل، ریتم و هارمونی در ترکیب‌بندی وسایل تزئینی منازل کمک خواهد کرد.