جامه پوش: چرمشهر تبریز به عنوان نخستین شهرک صنعتی خصوصی ایران با وجود تولید بیش از ۸۵ درصد چرم آماده کشور به دلیل تعدد مشکلات و نبود حمایت‌های دولتی روزگار چندان خوشی را سپری نمی‌کند و بسیاری از واحدهای مستقر در قطب چرم کشور یا به تعطیلی کشیده شده‌اند و یا با ظرفیت‌های ۳۰ تا ۵۰ درصدی در حال فعالیت هستند.
حسن عبدالهی مدیر عامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز در این خصوص می گوید: شهر تبریز پس از سقوط سلسله قاجاریه شاهد رشد و پیشرفت در زمینه چرم سازی کشور بوده است. نخستین کارخانه های چرم سازی در تبریز که چرم سازی ایران، امید و خسروی بوده است که قدمت آنها تقریباً به ۹۰ سال گذشته (۱۳۱۰ هجری شمسی) میرسد. پس نخستین کارخانه چرم سازی در کشور از سوی مرحوم صدقیانی با عنوان چرم سازی خسروی ایجاد شد و بعد از ۷ سال این صنعت در این شهر گسترش یافت. توسعه این صنعت از محله امامیه تبریز شروع شد و سپس تا سال ۱۳۶۲ به خیابان سعدی گسترش یافت و تعداد کارخانه های چرم سازی در آن زمان به ۴۲ واحد رسید.
در سالهای ۶۲ و ۶۳ به دلیل توسعه شهر تبریز و آلایندگی این صنایع واحدهای کارخانه های تولید چرم به خارج از شهر در ۲۵ کیلومتری غرب تبریز در منطقه ای به وسعت ۲ میلیون مترمربع (۲۰۰ هکتار) منتقل شد. این مکان تا سال ۱۳۷۹ به عنوان ناحیه صنعتی شناخته می شد و فاقد امکانات زیربنایی بود. در آن زمان تعداد ۲۳۰ واحد چرم سازی مستقر در این مکان با مشکلات زیادی مواجه بودند و براساس مصوبه هیئت دولت برای ایجاد شهرک صنعتی خصوصی، نخستین بار شهرک صنعتی خصوصی در ایران به عنوان چرم سازان در تبریز ایجاد و زیرساخت های لازم در آن فراهم شد؛ حتی برای خرید یک خط تلفن در این شهرک در سال ۱۳۷۵ حدود ۲۵ میلیون ریال پول واریز شد.
بیشتر بخوانید:
اما در سالهای اخیر هیچگونه حمایت دولتی از این شهرک انجام نشد و واحدهای مستقر در آن با ماشین آلات قدیمی ۴۰ و ۵۰ ساله چرم تولید کرده و می کنند که در صورت برخورداری این واحدها از ماشین آلات به روز و پیشرفته، آنها می توانند چرم خوبی تولید کنند و تولیدات خود را به صورت کیفی افزایش دهند و در این خصوص آمارها نشان می دهد که” شهرک چرمشهر” قطب تولید چرم در کشور بوده و ظرفیت تولید آن سالانه ۵۰ میلیون فوت مربع است و ۴۶ درصد از چرم سازهای فعال کشور در این شهرک مستقر شده و کیفیت بالای چرم تولیدی و داشتن سهم قابل ملاحظه در تامین مواد اولیه کفش از قابلیت های این شهرک محسوب می شود و هم اکنون حدود سه هزار و ۳۰۰ نفر در واحدهای مستقر در این شهرک صنعتی مشغول به کار هستند و از حدود ۳۰۰ کارگاه موجود در آن حدود ۲۰ واحد تولیدی بیش از ۱۱ نفر پرسنل دارند و سایر واحدها با کمتر از ۱۰ نفر پرسنل فعالیت می کنند.
موانع تولیدی بر سر راه صنعت چرم تبریز
در دو سال اخیر بین ۲۰ تا ۳۰ درصد واحدهای تولیدی از زنجیره تولید حذف شدند و مجموعه های باقی مانده هم با ۴۰ تا۵۰ درصد ظرفیت خود کار می کنند و این در حالی است که با افزایش قیمت ارز و سایر نوسان های قیمتی، صنف کفش با چالش های جدی تری روبرو می شود و نوسانات بازار ارز سبب دپوی مواد اولیه توسط واردکنندگان و متعاقب آن افزایش مواد اولیه آن شده است.
* رکود صنعت چرم و کفش تبریز به عنوان یک برند شناخته شده در ورای مرزهای ملی، پدیدهای چندمتغیری که علاوه بر عوامل فوق الذکر، از مشکلات دیگری مانند کهنه و فرسوده بودن ماشین آلات و تجهیزات، به روز نشدن مهارت مدیران و کارگران و نیز تبعات تحریم های اقتصادی متاثر است.
*ضعف در خصوص بازاریابی: ایجاد جذابیت کالا در بازار و ترغیب خریدار برای خرید دو نکته مهم در بازاریابی است که با توجه به این موضوع چرمساز تبریزی باید ارتقای کیفیت دهد تا بازار خود را از دست ندهد. برای توسعه فعالیتهای صنعتی و تولیدی در صنعت چرم آذربایجان شرقی با تلاشهای انجام شده دانشگاه چرم در شهر تبریز ایجاد شده است. همچنین از فعالیتهای تشکل‌ها و اتحادیه تولیدکننده حمایت شده است تا جایی که اکنون ۸۰ درصد تولیدکننده ها در این تشکل‌ها حضور دارند. همچنین دولت ها می توانند با فراهم سازی زمینه های حضور در نمایشگاههای تخصصی و بین المللی در این صنعت سبب رونق بیشتر در این راستا گردیم.
*در حال حاضر بحران در صنعت چرم موجب شده که نتوانیم با رقبا رقابت کنیم؛ چرا که ماشین آلات کارخانه ها به روز نیست و همین فرسوده بودن ماشین آلات و نبود تکنولوژی به روز مانعی بر سر راه این تولید گذاشته در حالی که وقتی صنعت چرم در دنیا دچار بحران شد، دولت ترکیه برای کمک به رفع این بحران به فعالان این صنعت وام چهار درصدی پنج ساله با یک سال استمهال پرداخت کرد و آنها با استفاده از این وام اقدام به خرید ماشین آلات به روز و آخرین فناوری این صنعت کردند؛ به طوری که اکنون با ایتالیا رقابت می کنند. در کشور ما به فعالان این صنعت وام ۲۷ درصدی با سودهای بالا پرداخت شد و ما مجبور شدیم دستگاههای کهنه تولید کنندگان خارجی را خریداری کنیم.
*هم اکنون ۵۰ درصد واحدهای مستقر در چرمشهر به دلیل مالیات بر ارزش افزوده تعطیل و این مشکل کمر کل صنایع به ویژه چرم و کفش را شکسته است. در کشور ما هر سال بدون در نظر گرفتن بحران در بازار، مالیات افزایش می یابد و نه تنها صنعت چرم و کفش بلکه تمام صنایع کشور متاثر از مالیات بر ارزش افزوده ضربه می بیند و این امر موجب می شود هم صادرات با مشکل مواجه شود و هم بازار داخلی از دست برود.
*با وجود اینکه مرزهای کشور ما امن است، ولی ورود حجم بالای کالای قاچاق به ویژه چرم و کفش به کشور جای سوال دارد. در پی رواج بیشتر پدیده قاچاق در سایر استانها، میزان متقاضیان کفش چرم تبریز در این استانها کاسته شده است. در ۵ سال اخیر براساس آمار رسمی میزان متوسط واردات کفش به کشور در سال ۱۰ میلیون دلار از گمرکات است، در حالی که کشورهای صادر کننده آمار رسمی صادرات به ایران را ۳۰۰ میلیون دلار اعلام کرده اند.
*تولید کنندگان ترکیه از دیگر تهدیدهای صنعت کفش و چرم تبریز هستند، زیرا آنها بر روی بازار ایران تمرکز کرده و ۹۰ درصد قاچاق کفش به کشور را کفش های ترکیه به خود اختصاص داده است.
*ضعف در بسته بندی محصولات چرمی: به دلیل اینکه تولید کننده تصور می کند که این مسئله باعث ایجاد هزینه بر وی می گردد که برای او صرف نمی کند، به همین سبب باید در این خصوص فرهنگ سازی و طراحی لازم و مناسب برای بسته بندی آن صورت دهیم که خود این موضوع مانعی بر سر راه برند سازی و در نتیجه تولید این صنعت به صورت کیفی می گردد.
منبع: فارس