جامه پوش: موزه‌ها را همواره به عنوان مکانی به یاد می‌آوریم که جای نگهداری استخوان‌های دایناسورها، سکه‌های قدیمی و ابزار جنگی بوده‌اند. اما در قرن حاضر شاهد پدیده‌ی نوظهوری به نام موزه مد بوده‌ایم. موزه مد در واقع جایی است برای تحقیق در مورد نوع پوشش مردم در سال‌های گذشته.
این‌که کسی بخواهد به دنبال مطالعه در مورد لباس‌هایی که در زمان‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته است برود، باید در موزه‌های مد و فشن به دنبال چنین موضوعاتی باشد. تا چند سال پیش هرگونه لباسی که از گذشتگان به جای مانده بود در میان دیگر عتیقه‌ها به نمایش درمی‌آمد. اما با گشایش مکان‌های خاص به عنوان موزه لباس علاقه‌مندان به این موضوع می‌توانند به آن‌ها مراجعه کنند.
موزه ایوسن لوران / پاریس
نزدیک به سه دهه ایوسن لوران خط تولید خود را داشت و آن‌ها را در هتل خود در منطقه ۱۶ شهر پاریس به نمایش می‌گذاشت. در سال ۲۰۰۲ این برند سرشناس خط تولیدش را به طور رسمی تعطیل کرد. اما این برند افسانه‌ای نگذاشت تا به خاطره‌ها بپیوندد و در سال ۲۰۱۷ موزه خود را افتتاح کرد. ایوسن لوران نمایش لباس‌هایش را از کوتور آغاز کرد. این موزه، آثار او را در محوطه‌ی رویایی خانه مد سابق خود نمایش می‌دهد. این نمایشگاه لباس‌های مد روز و گذشته را به صورت تناوبی در معرض دید می‌گذارد. مکانی که به موزه اختصاص داده شده است جایی بود که ایوسن لوران به مدت تقریباً سی سال همه طراحی‌های خود را در آن انجام می‌داد؛ یعنی از سال ۱۹۷۴ تا ۲۰۰۲٫
برای بازآفرینی خانه مد ایوسن لوران از دو طراح دکوراسیون به نام‌های ناتالی کرینیر Nathalie Crinière و ژاک گرانج Jacques Grange استفاده کردند. نوع طراحی خانه مد ایوسن لوران به گونه‌ای است که نماد کامل یکی از الهام بخش‌ترین طراحان قرن بیستم را نشان می‌دهد.
موزه کفش باتا / تورنتو
سونجا باتا Sonja Bata زنی معمار، بازرگان، سوئیسی _ کانادایی و عاشق کفش بود. خانم سونجا بسیار کفش‌ها را دوست داشت به صورتی برای به دست آوردن انواع آن از دوره‌های مختلف، به همه‌ی دنیا سفر کرد. با جمع‌آوری نمونه‌های مختلف کفش سرانجام موزه‌ای افتتاح کرد تا مطالعه و تحقیق بر روی انواع کفش را ارتقا دهد. در این موزه بیش از ۱۳۰۰۰ کفش و وسایل مربوط به آن نمایش داده می‌شود. این موزه در سال ۱۹۹۵ در تورنتو کانادا افتتاح شد. کفش‌ها در این موزه در چهار نمایشگاه جداگانه هستند. این مدل‌ها شامل کفش‌های صندل‌های بنددار چینی تا کفش‌های مصر باستان، از پاپوش‌هایی ساخته شده از جنس بلوط تا مدل‌های پله‌ای پرزرق و برق هستند. قدمت کفش‌هایی که در این موزه وجود دارند به ۴۵۰۰ سال می‌رسد. نمایشگاه‌های دیگری هم در کنار این کفش‌ها هستند که به صورت متغیر است و همیشه کفش جدیدی برای دیدن وجود دارد.
خانم باتا اولین بار در سال ۱۹۷۹ در خانه خود کفش‌ها را به نمایش گذاشت. اما زمانی که با استقبال روبرو شد تصمیم گرفت موزه‌ای در این زمینه افتتاح کند. او یک بنیاد تحقیق در مورد کفش تشکیل داد تا افراد تشویق به مطالعه در مورد کفش شوند. این بنیاد بر روی بسیاری از مدل‌های کفش از جمله فرهنگ‌های بومی آمریکای شمالی، آلاسکا، گرینلند و سیبری مطالعه می‌کردند. این موزه به عنوان یک موزه بی نظیر تخصصی در کلاس جهانی به مقصد اصلی برای بازدیدکنندگان تبدیل شده است.
مؤسسه لباس کیوتو / ژاپن
در حالی‌که ژاپن یکی از پیشروترین کشورها در زمینه پوشاک و نوآوری در زمینه مد است، موزه‌ی کیوتو (KCI) یکی از معروف‌ترین موزه‌های مد و فشن لباس غربی است. قدمت این موزه به قرن ۱۷ میلادی برمی‌گردد و در آن بیش از ۱۲۰۰۰ لباس غربی نگهداری می‌شود. لباس‌ها به دلیل ظرافت و آسیب‌پذیر بودن به نمایش عمومی در نمی‌آیند. اما مجموعه‌ی کوچکی را به عنوان نمونه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌دهند. موزه‌ی (KCI) برای برپایی نمایشگاه با موزه‌های سراسر جهان شراکت می‌کند.
(KCI) در واقع یک مؤسسه تحقیقاتی بر روی مد غربی است. زیرا مد غربی آغازگر مد و فشن در دنیا بوده است. این مؤسسه از طریق مطالعه بر روی لباس‌ها آینده دنیای مد را بررسی و ارزیابی و حتی پیش‌بینی می‌کند.
موزه و باغ کریستین دیور / گرانویل، فرانسه
خانه کودکی کریستین دیور یک بنای صورتی پاستلی در بالای یک صخره در نورماندی است. طراح (دیور) مدت‌ها ادعا می‌کرد که این مکان الهام‌بخش کل زندگی حرفه‌ای او و طراحی‌هایش بوده است. والدین کریستین دیور این خانه را در سال ۱۹۰۵خریداری کردند. کریستین دیور علاقه خاصی به این مکان داشت و در کتاب خود درباره این مکان و علاقه‌اش نوشته است.
پدر دیور در سال ۱۹۲۵ ورشکست شد و مجبور بود که ملک خود را بفروشد. شهر گرانویل ملک را از او خریداری کرد و سال‌ها بعد با بازسازی برای بازدید عموم گشایش یافت. امروزه همان خانه‌ای که دیور چنین ادعایی بر روی آن داشت به موزه‌ای از آثار او، عطرها و یادگاری‌های زندگیش تبدیل شده است.
کریستوبال بالنسیاگا / گتاریا، اسپانیا
در سال ۲۰۱۱ شهر کوچک ماهیگیری گتاریا در اسپانیا موزه‌ای را با نام ساکن سابق خود، بالنسیاگا افتتاح کرد. بالنسیاگا یکی از طراحان و کارآفرینان اسپانیایی بود که در سال ۱۹۱۹ برند خود را افتتاح کرده بود. برند او شامل کالای لوکس و خانه مد بود. این برند امروزه از زیر مجموعه‌های برند گوچی به شمار می‌آید.
این موزه ۱۲۰۰ لباس را از طراح‌های مختلف در خود جای داده است. علاوه بر این تعدادی قطعات نادر مربوط به اوایل قرن ۲۰ در این موزه جا دارند. بسیاری از این قطعات از طرف مجموعه‌دارانی مانند بانی ملون Bunny Mellon و هوبرت دی ژیوانشی Hubert de Givenchy به این موزه اهدا شده است.
مؤسسه لباس در موزه هنر متروپولیتن / نیویورک
حتماً درباره‌ی نمایش سالانه‌ی مت گالا Met Gala شنیده‌اید. این نمایش توسط مؤسسه لباس در موزه هنر متروپولیتن برگزار می‌شود که مدیریت آن بر عهده‌ی آنا وینتور است. این نمایش لباس هر سال تابستان برگزار می‌شود. در این مؤسسه بیش از ۳۵۰۰۰ قطعه از لباس‌های مختلف نگهداری می‌شود که برخی از قطعات آن مربوط به قرن ۱۵ میلادی است. این قطعات شامل تکه‌هایی از لباس مربوط به زنان، مردان و کودکان است. خیلی از این قطعات از ۵ قاره جمع می‌شوند و فقط مربوط به یک قاره و زمان نیستند.
این مؤسسه تا به‌حال چند بار بازسازی شده است که آخرین آن در سال ۲۰۱۴ بود. در آخرین بازسازی، فضای ویترین‌ها به اشکالی انعطاف‌پذیر تبدیل شدند. همچنین هر قسمت شامل نواهای خاص خود به همراه سیستم بی‌سیم مجهز شده است. این مؤسسه به تنهایی در سال ۱۹۳۷ افتتاح شد و در سال ۱۹۴۶ با Met ادغام شد. بعد از آن بود که به یکی از اولین‌ها در صنعت مد تبدیل شد. یکی از نکات تمایز این مؤسسه کتابخانه‌ای کامل در مورد مد لباس است که مرجعی برای تحقیقات به شمار می‌آید. این کتابخانه یکی از برجسته‌ترین کتابخانه‌های مد جهان است.
موزه ویکتوریا و آلبرت / لندن
موزه ویکتوریا و آلبرت V&A لندن که به نام ملکه ویکتوریا و پرنس آلبرت که در جوانی درگذشت نامگذاری شده است یکی از موزه‌های معتبر در سراسر دنیاست. در این موزه اغلب هنرهای تزیینی نگهداری می‌شوند. یکی از این هنرهای تزیینی مربوط به لباس و مد است. شما بسیاری از لباس‌های تاریخی را می‌توانید در آن پیدا کنید. قدمت لباس‌هایی که در آن نگهداری می‌شوند به ۵ قرن پیش برمی‌گردد و همین امر آن را در این زمینه برجسته کرده است. تعداد لباس‌ها و قطعات مربوط به لباسی که در این موزه نگهداری می‌شوند، قریب به ۱۴۰۰۰ قطعه است. از لباس‌هایی که می‌توانید در این‌جا ببینید، بعضی از لباس‌های کمیاب قرن ۱۷ است. مدل‌های دیگر روپوش‌هایی از قرن ۱۸، لباس شب از سال ۱۹۳۰، لباس روز از سال ۱۹۶۰ و لباس‌هایی به جا مانده از سال‌های بعد از جنگ است.
باغ موزه گوچی/ فلورانس، ایتالیا
برند گوچی در نودمین سالگرد خود در سال ۲۰۱۱ موزه‌ای را در فلورانس ایتالیا افتتاح کرد. این موزه در مکان یکی از کاخ‌های این شهر که به جا مانده از قرن ۱۴ میلادی بود جای گرفت. مکان این ساختمان در سال ۲۰۱۷ به‌روزرسانی شد و از امکانات روز دنیا برخوردار گردید. این نمایشگاه علاوه بر مکان‌هایی برای بازدید، شامل فضایی برای غذا خوردن، خرید و کتاب‌فروشی را در خود جای داده است. در این موزه نمایشگرهایی نصب شده است که در تمام مدت مشغول نمایش انواع لباس و جواهرات، مجموعه چمدان‌ها و روسری‌های این برند هستند. در این موزه یک کادیلاک Seville 1979 با روکش آرم گوچی در بازدید عموم قرار گرفته است.
موزه در FIT / نیویورک
مؤسسه فناوری مد نیویورک FIT موزه‌ای است که مجموعه‌ای در حدود ۵۰۰۰۰ لباس و لوازم جانبی را در خود جای داده است. این لباس‌ها از قرن هجدهم به این طرف را شامل می‌شوند. مؤسسه موزه FIT در سال ۱۹۶۹ افتتاح شد و سالانه ۱۰۰۰۰۰ نفر بازدیدکننده دارد. نمایشگاه‌های ویژه‌ای در آن از طراحان برجسته‌ای مثل آدریان، بالنسیاگا، شانل و دیور حضور دارند. این موزه علاوه بر لباس و لوازم جانبی، بر منسوجات، مواد بصری و زیبایی شناختی با تکیه بر مد آوانگارد معاصر تمرکز دارد. این موزه هر شش ماه تغییراتی را ایجاد می‌کند اگرچه همیشه ۲۵۰ سال از تاریخ مد را برای نمایش آماده دارد.
کاخ گالیرا / پاریس
این موزه در اواخر قرن نوزدهم تأسیس شد. بنای اصلی ساختمان در زمان رنسانس ساخته شده است و آثاری از قرن ۱۸ به بعد را در خود جای داده است. این آثار به بهترین‌ها در زمینه مد جهان معروفند. کاخ متعلق به دوک و دوسش گالیرا بود که این زن و شوهر آن را برای موزه اهدا کردند. البته در طول سالیان محوطه این مجموعه برای نمایشگاه‌های موقت مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما از آن‌جایی که پاریس به عنوان مهد مد شناخته می‌شود، لباس‌های خاص و قدیمی بسیار در دسترس است. این جریان سبب شد که گنجینه‌ی این موزه روزبه‌روز غنی‌تر شود تا جایی که اکنون بیش از ۷۰ هزار قطعه‌ی کمیاب جزو دارایی‌های این موزه به شمار می‌آید.
از زمانی که گنجینه‌ی موزه رشد کرد، ساختمان اصلی کاخ گالیرا به عنوان مکان اصلی آن مورد استفاده قرار گرفت.
موزه‌ها یکی از منابع غنی برای شناخت تاریخ بشری هستند و در کنار اشیا و وسایل، لباس‌ها هم در این شناخت کمک زیادی می‌کنند. در کشور خودمان هم موزه‌هایی وجود دارند که لباس‌های مردمان در قرون گذشته را به نمایش گذاشته‌اند. اغلب این لباس‌ها از میان کشفیات باستان‌شناسان به دست آمده‌اند. برخی هم از عتیقه‌هایی هستند که دست به دست در خانواده‌ها نگهداری می‌شده‌اند. کاش ما هم به این میراث با ارزشی که از گذشتگان‌مان به جا مانده و معرف تمدن ماست اهمیت بیشتری دهیم.
مونا فریدکیان