نیازی به ورق زدن صفحات کتاب تاریخ شهر زنجان نیست. هنوز هم نام محله دباغ‌ها بر سر زبان‌ها بوده و نشان از حضور قدرتمند صنعت چرم در این شهر دارد ولی حالا از این صنعت بزرگ فقط نامی برای محله‌ای که دیگر نه دباغی دارد و نه کسی در آن پیدا می‌شود که بداند دباغ‌ها چه کسانی بودند و چه می‌کردند، بر جای مانده است.
کتاب قطور تاریخ زنجان را بیشتر ورق بزنید تا برسید به زمانی که مردان نمکی در دوره هخامنشیان و ساسانیان می‌زیستند؛ حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح. آن‌ها نیز کفش‌های چرمی به پا داشتند و مومیایی‌های به دست آمده از معدن چهرآباد دست‌سازه‌های چرمی از قبیل چکمه بلند مرد نمکی شماره یک، کفش چرمی دیگر مومیایی‌ها، غلاف چاقو از جنس چرم و بند و طناب‌هایی از جنس چرم، این اشیای گران‌بها را برای نمایش تمدن و مدنیت منطقه در آن دوران برای ما به ارمغان آوردند.
همچنین می‌گویند ورود صنعت چرم به زنجان در زمان حمله مغول صورت گرفت؛ زمانی که صنعت‌گران چرم خراسانی که در شرق و شمال‌شرقی ایران سکونت اختیار کرده بودند به علت جنگ‌های خونین و زد و خوردهای محلی در عصر شاهانی مانند ملوک دوره ساسانیان، غزنویان و بالاخره سلجوقیان که خطه خراسان را مورد تاخت و تاز قرار داده بودند، جلای وطن کرده و در سایر شهرها از جمله زنجان ساکن شدند و این امر موجب رونق صنعت دباغی و چرم‌سازی در این استان شد.
با حوصله تمام در مورد بخش‌های مختلف تولید یک کفش چرم و کاربرد دستگاه‌هایی که در آنجا مستقر هستند توضیح می‌دهد، شما می‌توانید برق شوق را در چشمانش وقتی که دارد تکه چرمی را در دست گرفته و یا نحوه تهیه قالب بر اساس سایز پای مشتری بومی را توضیح می‌دهد، ببینید.
او یک تکه لایی را برداشته و اظهار می‌کند: شرکت‌های لایی‌سازی مواد اولیه خود را از ضایعات صنایع بزرگ نساجی تولید می‌کنند. در گذشته لایی مورد استفاده از خارج از کشور توسط تجاری که آشنایی با محصول نداشتند، تامین می‌شد و این ناآگاهی مشکلاتی را برای تولیدکننده به وجود می‌آورد ولی حالا در استان زنجان یک شرکت لایی‌سازی، لایه مورد نیاز را با ضخامت درخواستی تولید می‌کند.
توضیح در مورد نحوه تولید کفش با پایان خط تولید، پس از دیدن زیره‌گذاری، پرس، دستگاهی که شوک سرما و رطوبت به کفش می‌دهد و …. به پایان می‌رسد. از نظر تهذیبی هم ارزش کارهای یدی در این دوران به آخر خط خود رسیده و او جوانان را علاقه‌مند به کار یدی نمی‌داند.
تولید کفش چرم دست‌دوز؛ صنعت گذشتگان و شغل خانگی مردمان امروز زنجان
این روزها هنرمندان زنجانی به تولید صنایع چرمی روی آورده‌اند که توسعه این صنعت در آینده می‌تواند به رونق اشتغال خانگی کمک شایانی کند، اگر چه آموزش چرم‌دوزی نیازمند آموزش‌های پیچیده نیست و علاقه‌مندان می توانند این صنعت را با کم‌ترین تکنیک یاد بگیرید اما دغدغه‌هایی نیز از سوی فعالان این عرصه عنوان می‌شود که یکی آموزش استاد و شاگردی به صورت سنتی است و این در حالی است که گاهی اینگونه آموزش‌ها برای ورود به بازار کافی نیست.
روزگاری در زنجان ماده اولیه کفش و چاروق‌ها و حتی غلاف چاقو و شمشیر و بسیاری موارد دیگر که در زندگی انسان‌ها پرکاربرد است، توسط دباغ‌ها تولید و توسط برخی دیگر دوخته و تهیه می‌شد، ولی حالا این صنعت دیگر رمق چندانی برای ایستادگی در پیچ و خم اقتصاد بیمار را ندارد. کسی چه می‌داند شاید پسران دوست نداشتند پدرپیشگی کنند، شاید هم واردات بی‌رویه کفش چینی پای کفش چرم زنجان را از بازار کوتاه کرد. شاید هم نبود خلاقیت در تولیدات و بروز نشدن تولیدکنندگان، میخی بر تابوت صنعت چرم و کفش چرمی زنجان شد.
منبع: ایسنا