جامه پوش: فناوری نانو به هر حوزه و صنعتی که وارد می‌شود باعث بهبود و ارتقای خروجی آنها می‌شود. صنعت نساجی نیز از تأثیرات شگرف فناوری نانو بی‌نصیب نمانده و در حال حاضر طیف گسترده‌ای از پارچه‌ها و البسه با خواص منحصربه‌فرد نانویی تولید و عرضه می‌شوند. به طور کلی خواص نانویی به سه روش روی محصولات حوزه نساجی اعمال می‌شوند. آغشته کردن نخ به محلول نانویی که در نهایت با آن پارچه بافته می‌شود، یکی از این روش‌هاست.
آغشته کردن پارچه به محلول نانویی و دوخت البسه با آن و درنهایت آغشته کردن پوشاک به محلول نانویی نیز دو روش دیگر برای افزودن خواص نانویی به محصولات حوزه نساجی به شمار می‌روند. هر یک از این روش‌ها معایت و و مزایای خاص خود را دارد، با این حال پوشاک آغشته به نانومحلول پرفروش‌ترین محصولات حوزه پوشاک نانویی به شمار می‌روند.
یک فناوری و چند خواص
حال یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی دست به نوآوری جالبی زده و پیراهن‌هایی با چند خواص نانویی تولید کرده است. در تولید این محصول از نانومحلول‌های مختلف استفاده شده است. به گفته سعید اسفندریار مشاور فنی این شرکت؛ قسمت جلوی پیراهن که بیشتر در معرض آلودگی و لکه قرار دارد با استفاده نانومحلول ضدآب و ضدلکه شده است. قسمت زیربغل لباس به محلول آنتی‌باکتریال و شانه‌ها نیز به محلول خنک‌کننده آغشته می‌شوند. بدین‌ترتیب خواص مختلفی به قسمت‌های متفاوت یک پیراهن داده می‌شود.
به عبارت دیگر پوشاک تولیدی این شرکت نه‌تنها لک نمی‌شود و بوی عرق نمی‌گیرد بلکه باعث خنک شدن بدن می‌شود و عرق بدن را به سرعت خشک می‌کند. این خواص با استفاده از نانوذرات مختلف روی پیراهن و تی‌شرت اعمال می‌شوند. در فرایند تولید پوشاک ضدآب و آنتی‌باکتریال از روش‌های پلاسما نیز استفاده می‌شود. ایده تولید پوشاک نانویی با خواص مختلف منحصر به این شرکت دانش‌بنیان بوده و برای نخستین بار در کشور انجام شده است. پس از شیوع کرونا در کشور محققان این شرکت با استفاده از فناوری‌های مشابه، البسه بیمارستانی و ماسک آنتی‌باکتریال تولید و عرضه کردند.
از واردات تا تولید
این شرکت در ابتدا از کشورهای خارجی چادر مشکی وارد می‌کرده است. سپس تیم مدیریتی آن دست به نوآوری زده و با اعمال مواد نانویی خواص نوینی به چادرها اضافه می‌کند. پس از آغاز فعالیت به عنوان یک شرکت تولیدی، بخش توسعه و تحقیق راه‌اندازی می‌شود تا روی روش‌های مختلف اعمال نانومواد روی پوشاک تحقیق کنند. در گام بعدی خط تولید خاصی راه‌اندازی شد که قادر به اعمال خواص نانویی روی انواع پوشاک است.
چادر عملاً یک تکه پارچه بزرگ است و اعمال نانو مواد روی آن آسان‌تر از البسه‌ای مانند پیراهن و تی‌شرت است. بنابراین اعمال نانومحلول‌های مختلف روی انواع پوشاک کار دشوارتر و پیچیده‌تری به شمار می‌رود. پس از راه‌اندازی خط تولید پوشاک نانویی این شرکت، نخستین محصول که پیراهن مردانه بود، تولید شد. در مرحله بعدی تی‌شرت‌های ضدآب و آنتی‌باکتریال تولید شد. این شرکت که در حال حاضر در سازمان پژوهش‌های صنعتی و علمی ایران مستقر است، برنامه دارد سبد محصولات خود را گسترش داده و انواع پوشاک از جمله شلوار و مانتوهای ضدآب و آنتی‌باکتریال نیز تولید کند.
ثبات شست‌وشوی محصولات نانو چقدر است؟
اسفندیار می‌گوید؛ نحوه اعمال نانومحلول روی پوشاک یکی از نکات کلیدی در خصوص میزان ثبات شست‌وشوی این محصولات است. روش‌های مختلفی برای آغشته کردن پارچه به نانومحلول وجود دارد. در کارخانه‌ها معمولاً نانومحلول به صورت مستقیم روی پارچه اعمال شده و سپس وارد محفظه‌های گرمایشی می‌شوند که این امر ثبات خواص نانو را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
محققان این شرکت دانش‌بنیان نیز خط تولید منحصربه‌فردی طراحی و راه‌اندازی کرده‌اند که شامل سیستم گرمایشی مشابه کارخانه‌های تولید پارچه نانویی می‌شود. بدین‌ترتیب پس از آغشته کردن پوشاک به محلول، محصولات وارد محفظه گرمایشی می‌شوند تا گرمای لازم را دریاف کنند. میزان این گرما به قدری است که آسیبی به محصول وارد نمی‌کند اما ثبات شست‌وشوی آن را به حداکثر می‌رساند.
هر خاصیت میزان ثبات خاصی دارد، برای مثال ثبات خاصیت آنتی‌باکتریال ۲۰ تا ۳۰ بار شست‌وشو و ثبات خاصیت ضدآب بسته به نوع شست‌وشو تا ۱۰ بار است. البته این امر بدین معنی نیست که پس از ۱۰ بار شست‌وشو خاصیت ضدآب به طور کامل از بین می‌رود. برای مثال پس از ۱۰ بار شست‌وشو ۹۰ درصد و پس از ۲۰ بار شست‌وشو ۷۰ درصد از خاصیت نانویی مانده است.
درواقع ثبات شست‌وشو به این معنی است که پس از هر بار شست‌وشو مقداری از خاصیت کم می‌شود و تمام محصولات نانوپوشاک در جهان این ویژگی را دارند. این شرکت دانش‌بنیان با استفاده از مواد باکیفیت و روش‌های خاص سعی کرده تا ثبات شست‌وشوی محصولات خود را به سطح کارخانه‌های تولید پارچه نانویی برساند.
منبع: آنا