جامه پوش: کمبود آب و شرایط جاذبه در فضا، فضانوردان را برای شستشوی لباس هایشان با مشکل مواجه کرده است. معمولا فضانوردان ایستگاه بینالمللی فضایی یک دست لباس را به مدت طولانی میپوشند از این رو یکی از مسائل و دغدغه آنها لباس و شستشوی آنهاست.
حالا ما میدانیم که زندگی در فضا تقریبا شبیه زندگی ما روی زمین است. فضانوردانی که در ایستگاه بینالمللی فضایی زندگی میکنند، درست مانند ما میخورند، میخوابند، کار میکنند و حتی بازی میکنند.
با اینحال، یک کار وجود دارد که کاوشگران فضایی چندان از پس آن بر نیامدهاند: شستن لباسهای کثیف.
پس فضانوردان چطور لباسهای خود را در فضا میشویند؟ خب پاسخ آن است که این کار را نمیکنند.
بسیاری از ما روی زمین میتوانیم لباسهای کثیف و بوگرفته خود را هر وقت که بخواهیم در ماشین لباسشویی بیندازیم تا برای پوشیدن دوباره خوب و تمیز شوند. با این حال، در حال حاضر راهی برای فضانوردان وجود ندارد که همین کار را در ایستگاه فضایی انجام دهند.
در ایستگاه بینالمللی فضایی ماشین لباسشویی وجود ندارد، چرا که آب زیادی مصرف میکند و آب در فضا بسیار کمیاب است. فضانوردان عمدتا آب را برای نوشیدن و شستشوی بدنشان استفاده میکنند که در واقع بخش زیادی از همان آب هم بازیافتی است.
انتقال آب از زمین به ایستگاه فضایی بسیار پرهزینه است و همچنین آب مادهای سنگین است که انتقال آن به فضا انرژی زیادی لازم دارد. معنایش آن است که یک موشک تنها ظرفیت انتقال مقدار مشخصی آب به ایستگاه بینالمللی فضایی را دارد.
بیشتر آب موجود در ایستگاه فضایی از عرق و نفس فضانوردان میآید که به صورت چگالش از روی دیوارههای ایستگاه جمعآوری میشود. همچنین ادرار و آبی که فضانوردان با آن دوش میگیرند نیز بازیافت میشود. این آب بازیافتی از چندین فرایند مختلف عبور میکند تا تمیز و قابل استفاده دوباره شود.
پس فضانوردان با لباسهای کثیف خود چه میکنند؟
هر کدام از فضانوردان تعداد محدودی لباس دارند، چرا که فرستادن لباس تمیز از زمین هزینه زیادی دارد. این لباسها دوباره و دوباره پوشیده میشوند تا جایی که آنقدر کثیف شوند و بو بگیرند که دیگر قابل پوشیدن نباشند. بعضی از لباسها روزها، هفتهها و حتی ماهها به تن فضانوردان باقی میمانند.
بر خلاف زمین، لباسهای فضانوردان کثیفی بیرون از خانه را به خود نمیگیرند و بنابراین دیرتر کثیف میشوند. همچنین دمای داخل ایستگاه فضایی به دقت کنترل میشود که به معنای آن است که فضانوردان زیاد عرق نمیکنند.
همینطور نبودن جاذبه در فضا بدان معناست که همه چیز تقریبا بدون وزن است، بنابراین فضانوردان انرژی زیادی برای حرکت یا انجام کارهای روزانه، در مقایسه با ما بر روی زمین، صرف نمیکنند.
با این حال، آنها زمان زیادی را صرف نرمش روزانه میکنند تا بدن خود را روی فرم نگه دارند و تحت تاثیر شرایط زندگی در فضا قرار نگیرند. این فعالیتها میتواند لباسهای آنها را زبر و عرقناک کند.
بالاخره زمانی فرا می رسد که فضانوردان باید برخی لباسهای کثیف خود را کنار بگذارند. بعضی از این لباسها در فضاپیماهای باری قرار میگیرند که در جو زمین سوزانده میشوند. در حالی که تکههای گرانقیمتی مانند لباسهای فضایی برای شستشو و تعمیر به زمین بازگردانده میشوند.
ناسا اکنون به دنبال راهی برای شستن لباسهای فضانوردان است تا مجبور نباشند آنها را دور بیندازند.
آژانس فضایی میگوید که با همکاری برند مواد شوینده لباسشویی “تاید” به دنبال بررسی راههایی برای تمیز کردن لباسهای فضانوردان در همان محیط ایستگاه فضایی با منابع محدود است.
کمپانی تاید یک “شوینده کاملا تجزیهپذیر مخصوص استفاده در فضا” طراحی کرده است که میگوید تمیزی را افزایش میدهد و مشکلات لکهگیری لباسهای فضانوردان را حل میکند.
این شوینده جدید در محموله فضاپیمای باری که در سال ۲۰۲۲ به ایستگاه بینالمللی فضایی پرتاب میشود قرار خواهد گرفت تا تیم فضانوردان در ایستگاه فضایی آن را امتحان کنند.