جامه پوش: هر چند که رنگرزی پوشاک برای ما یک فناوری جدید محسوب می شود، اما ۷۰ سال است که در کشورهای اروپایی از این روش استفاده می گردد. ابتداً این فناوری برای رنگرزی لباس های ابریشمی و پشمی به کار می رفت؛ اما امروزه از آن برای رنگرزی لباس های نایلونی، اکریلیکی، پلی استری و پنبه ای در ابعاد وسیعی استفاده می شود.
محبوبیت رنگرزی لباس های آماده در کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، آلمان، کانادا، آمریکای شمالی، ترکیه، آفریقای جنوبی، ژاپن، آمریکا و انگلستان در حال افزایش است. به دلیل اهمیت این موضوع قصد داریم تا در این مقاله در مورد رنگرزی پوشاک و مزایای مختلف آن صحبت کنیم.
رنگرزی پوشاک چیست؟
به طور کلی ما الیاف، نخ یا پارچه را رنگ می کنیم. سپس از پارچه رنگ شده و پرداخت گردیده برای تولید لباس استفاده می نماییم.
اما در مورد پارچه های خاکستری قضیه متفاوت است؛ ابتدا این پارچه ها را به شکل لباس درآورده و سپس لباس های ساخته شده را در رنگ ها و ته رنگ های مورد نیاز رنگ می کنیم. انواع مختلف لباس ها مثل شلوار جین، دامن، جوراب، شلوار، لباس های بافتنی، جوراب شلواری و غیره را می توان با فناوری رنگرزی رنگ کرد.
مزایای رنگرزی پوشاک
محبوبیت رنگرزی پوشاک روز به روز در جهان در حال افزایش است. برخی از برتری ها و مزیت های رنگرزی پوشاک نسبت به رنگرزی پارچه عبارتند از:
- هزینه تولید هر قلم از رنگ ها و ته رنگ ها در این روش به نسبت کمتر است.
- زمان تولید و تهیه پوشاک در این روش کاهش پیدا می کند.
- در این روش احتمال تغییرات ته رنگ یک لباس خاص شدیداً پایین می آید.
- با این روش می توان اقلام بیشتری را در زمانی کمتر و با هزینه ای پایین تر تولید نمود.
- در این حالت حتی می توان دوباره لباس های قدیمی را رنگ کرده و ظاهری جدید به آنها بخشید.
- در این روش تمام فرآیندهای آهارگیری، تمیزکاری، سفید کاری، رنگرزی و پرداخت در یک دستگاه انجام می شود.
- راه اندازی تجهیزات رنگرزی و سرمایه گذاری آنها به هزینه های کمتری نیاز دارد.
- در این روش نسبت مصرف آب، بخار و مواد شیمیایی مورد نیاز نسبت به سایر روش ها کاهش پیدا می کند؛ هزینه های رنگرزی لباس هم به همان نسبت کم می شود.
- در هنگام برش پارچه تقریباً ۱۰ تا ۱۵% پارچه هدر می رود. اگر این ۱۰ تا ۱۵% ضایعات به جای پارچه رنگ شده در پارچه خاکستری اتفاق بیافتد، می توان به همین نسبت در هزینه های رنگرزی پارچه صرفه جویی کرد.
انتخاب آسترلایی قبل از رنگرزی لباس
غالباً لباس ها پس از تولید، تحت رنگرزی قرار می گیرند. در نتیجه آسترلایی لباس ها باید با دقت زیادی انتخاب شود. زیرا ممکن است آسترلایی های استفاده شده در لباس ها در حین رنگرزی، به دلیل تاثیر مواد شیمیایی و حرارت بسیار زیاد حمام رنگ خراب شوند. برای اجتناب از رخ دادن چنین مشکلاتی، باید آسترلایی لباس ها براساس پارامترهایی که در این مقاله درباره آنها صحبت می کنیم انتخاب شوند.
آسترلایی لباس هایی که تحت رنگرزی قرار می گیرند، باید دارای ویژگی های زیر باشند:
- آسترلایی مورد استفاده در لباس باید دقیقاً مثل پارچه، مواد شیمیایی و رنگی را به خود جذب کند.
- استحکام پیوند بین آسترلایی و پارچه لباس نباید در حین عملیات رنگرزی سست شده و دچار آسیب گردد.
- ویژگی زیر دست پارچه آسترلایی در مناطقی که آسترلایی به لباس چسبیده است، باید مطابق انتظار باشد.
- رزین موجود در آسترلایی باید در حین رنگرزی، مولکول های رنگینه را به خود جذب کند. از این رو نباید رنگ نواحی از لباس که دارای آسترلایی هستند از نظر تیرگی، تفاوتی با بقیه جاهای لباس داشته باشند.
معمولاً در صنایع تولید پوشاک آماده، بیشتر از آسترلایی های ذوب شونده برای ساخت لباس استفاده می شود.
آسترلایی های ذوب شونده معمولاً از ۳ نوع ماده تشکیل می شوند؛ این مواد عبارتند از:
- پارچه پایه یا بیس (Base fabric)
- پرداخت پارچه پایه
- پوشش رزینی
در ادامه مقاله به نقش این ۳ ماده در حین رنگرزی لباس می پردازیم:
۱- پارچه پایه
معمولاً در هنگام ساخت لباس های پنبه ای از آسترلایی ذوب شونده ای که دارای پارچه بیس پنبه ای است استفاده می شود. زیرا اگر پارچه پایه آسترلایی و پارچه لباس هر دو پنبه ای باشند، در هنگام رنگرزی لباس به میزان یکسانی رنگ را به خود جذب می کنند. معمولاً از پارچه پنبه ای بافته شده به عنوان پارچه بیس برای آسترلایی استفاده می شود. در صورتیکه از پارچه پنبه ای بی بافت به عنوان پارچه پایه آسترلایی استفاده شود، این پارچه باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- چنانچه از رزین به عنوان ماده چسبنده برای تولید پارچه بی بافت استفاده شده باشد، نباید مشکلی در هنگام نفوذ رنگینه به وجود آید.
- پارچه پایه بی بافت نباید در اثر رنگرزی دچار تغییر ابعاد شود.
- رنگرزی لباس نباید هیچگونه تاثیری بر خصوصیات پارچه پایه بی بافت بگذارد.
۲- پرداخت پارچه پایه
چنانچه از پارچه پنبه ای به عنوان پارچه بیس آسترلایی استفاده شود، این پارچه باید با رزین پرداخت شود. معمولاً از رزین مشتق شده از دی متیل اوره برای پرداخت پارچه پنبه ای بیس استفاده می شود؛ به کار گیری این ماده باعث ایجاد مشکل در هنگام رنگرزی لباس می شود. اگر پارچه پایه از نظر مکانیکی منقبض و کوچک شده و از رزین فرمالدئید کمتری برای پرداخت آن استفاده گردد، در این صورت مشکل نفوذ رنگ تا اندازه ای کاهش پیدا می کند.
۳- پرداخت رزین ذوب شونده
برای ساخت آسترلایی های ذوب شونده از انواع مختلف پوشش های رزینی استفاده می شود. گاهی اوقات ممکن است در صورت رنگرزی لباس بعد از چسباندن آسترلایی به آن، مشکلاتی در مناطقی که آسترلایی به لباس چسبیده به وجود بیاید. شاید در هنگام رنگرزی لباس به دلیل تاثیر مواد شیمیایی، درجه حرارت بالای حمام رنگ و مخلوط کردن لباس ها به مدت طولانی، پیوند بین آسترلایی و پارچه لباس دچار شکستگی شده و در نتیجه آسترلایی از پارچه لباس جدا گردد.
رزین مورد استفاده به عنوان پوشش رزینی آسترلایی ذوب شونده باید از نوع آبگریز باشد؛ در ضمن برای اینکه از وقوع چنین مشکلاتی جلوگیری شود، دمای ذوب رزین هم باید از ۱۴۰ درجه سانتیگراد بیشتر باشد. رزین های پلی اتیلنی و پلی الفینی از عملکرد مناسبی در هنگام شستشوی لباس برخوردارند.
منبع: Garments Merchandising