جامه پوش: صنعت مد باید بودجه بیشتری را برای مقابله با ضایعات لباس اختصاص دهد. در انباری در حومه بارسلون، زنان پشت تسمه‌های نقاله ایستاده‌اند و تی‌شرت‌ها، شلوارهای جین و لباس‌ها را به صورت دستی از روی بسته‌های بزرگ لباس‌های مستعمل دسته‌بندی می‌کنند؛ گامی کوچک برای مقابله با مشکل بزرگ اروپا در زمینه مد دور ریخته‌شده.
ظرف یک سال، مرکز دسته‌بندی که ازسوی موسسه خیریه بازیافت و استفاده مجدد از پوشاک اداره می‌شود، قصد دارد حجم کارش را دوبرابر کند و سالانه به 40هزار تن برسد. آلبرت آلبریچ، مدیر Moda Re که بخشی از موسسه خیریه اسپانیایی Caritas است و بزرگ‌ترین زنجیره لباس‌های دست‌دوم اسپانیا را اداره می‌کند، گفت: «این تازه شروع است. ما به‌طور فزاینده‌ای لباس‌های مستعمل را به مواد خام از اروپا برای شرکت‌های مد تبدیل می‌کنیم.» Moda Re که تا حدی ازسوی Inditex مالک زارا تامین می‌شود، سایت‌های خود را در بارسلونا، بیلبائو و والنسیا گسترش خواهد داد.
مراکز مرتب‌سازی برخی از اولین نشانه‌های افزایش در دسته‌بندی، پردازش و بازیافت لباس هستند. چرا خیریه آنها را افتتاح و چرا ایندیتکس به پرداخت هزینه آنها کمک کرده است؟ همه اینها در پاسخ به سیل پیشنهادات جدید اتحادیه اروپا برای مهار صنعت مد است.همچنین در اسپانیا، رقبای اچ اند ام و مانگو، یک انجمن غیرانتفاعی برای مدیریت ضایعات لباس ایجاد کرده‌اند.
این در پاسخ به قانون اتحادیه اروپاست که کشورهای عضو را ملزم می‌کند از ژانویه 2025 منسوجات را از سایر زباله‌ها جدا کنند. مد سریع و ساخت و فروش لباس‌های ارزان‌قیمت با طول عمر کوتاه، بسیار ناپایدار است. صنعت نساجی یکی از عوامل اصلی تغییرات آب‌وهوایی و آسیب‌های زیست‌محیطی است.
کمیسیون اروپا در ماه ژوئیه اعلام کرد، کمتر از یک‌چهارم از 5.2میلیون تن زباله‌های لباس اروپا بازیافت می‌شوند. یک گزارش اتحادیه اروپا در سال2021 می‌گوید داده‌های دقیق درمورد رشد زباله‌های لباس کمیاب است اما جمع‌آوری برای بازیافت و استفاده مجدد از حدود سال2010 به‌تدریج در چندین کشور اروپایی افزایش یافت. ایندیتکس، مالک زارا که در ماه مارس اعلام کرد در سال گذشته 10درصد بیشتر از سال2021 اقلام پوشاک را در بازار جهانی عرضه کرده، قصد دارد تا سال2030 به‌عنوان بخشی از اهداف پایداری اعلام‌شده از 40درصد الیاف بازیافتی در پوشاک استفاده کند.
دیجانا لیند، مدیر دارایی مستقر در فرانکفورت که دارای سهام آدیداس، هوگو باس، ایندیتکس و اچ اند ام است، می‌گوید: «مشکل اصلی ما مصرف بیش‌ازحد است.» لیند گفت با آدیداس، هوگو باس و ایندیتکس درمورد نیاز این برندها به افزایش استفاده از منسوجات بازیافتی برای صنعت پوشاک و به‌طورکلی برای افزایش بازیافت منسوجات، تعامل داشته است. هوگو باس در بیانیه‌ای به رویترز گفت: «تولید بیش‌ازحد و مصرف بیش‌ازحد به‌طورکلی، مشکل کل صنعت است» و افزود که از تحلیل داده‌ها برای تنظیم بهتر تولید با تقاضا استفاده می‌کند.
پول کلید بهبود بازیافت لباس است
موسسه مشاوره «مک‌کینزی» در گزارشی در سال گذشته تخمین زد بین 6 تا 7میلیارد یورو سرمایه‌گذاری تا سال2030 برای ایجاد مقیاس پردازش و بازیافت ضایعات نساجی موردنیاز است. رویترز نمی‌تواند مشخص کند درحال‌حاضر چه میزان سرمایه‌گذاری در این صنعت انجام می‌شود.
لیند گفت شرکت‌ها برخی از گام‌های اولیه را معرفی کرده‌اند اما باید کارهای بیشتری انجام شود. ایندیتکس اعلام کرد طی سه سال 3.5میلیون یورو در Moda Re سرمایه‌گذاری می‌کند و ظروف بازیافت را در تمام فروشگاه‌های اسپانیایی خود خواهد داشت. برای دستیابی به اهداف صنعت در بازیافت، 2.5میلیون تن زباله نساجی تا سال2030 موردنیاز است.
به گفته یک شرکت سرمایه‌گذاری راه‌اندازی فیبر بازیافتی که در گزارش سپتامبر 2022، 57بازیافت‌کننده را مورد بررسی قرار داد، 14شرکت بازیافت پارچه در اروپا برنامه‌هایی برای افزایش ظرفیت تولید خود دارند. اتحادیه اروپا اهداف خاصی را برای محتوای بازیافتی در پوشاک تعیین نکرده اما تا سال2030 تمام محصولات نساجی فروخته‌شده تا حد زیادی از الیاف بازیافتی ساخته شده و همچنین بادوام، قابل تعمیر و بازیافت می‌شوند.
برای ایجاد ظرفیت جهت دستیابی به اهداف، انجمنی که ازسوی گروه پوشاک EURATEX ایجاد شده، سرمایه‌گذاری در بازیافت را ترویج می‌کند؛ فرآیندهایی که لباس‌های مستعمل را به نخ برای تولید منسوجات جدید تبدیل می‌کنند. درحال‌حاضر کمتر از یک درصد از لباس‌ها به این روش بازیافت می‌شوند و این فرآیند هنوز درحال توسعه است. مراتب، شامل جداسازی انواع مختلف الیاف به مواد اولیه مناسب برای بازیافت است. با وجود چنین تکنیک‌هایی که هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند، هزینه بالاتر پارچه بازیافتی در مقایسه با پارچه جدید، مانعی برای پذیرش گسترده باقی می‌ماند.
نیمی از لباس‌های اهدایی هنوز به آفریقا می‌رسند
در کارخانه بارسلون، پوشاک از بیش از هفت‌هزار سطل کمک مالی در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زارا و مانگو به دست می‌آید. ماشین‌های مادون قرمز اهدایی ایندیتکس، ترکیب فیبر لباس‌ها را شناسایی می‌کنند تا مرتب‌سازی عمدتا دستی را تسریع کنند.
درحال‌حاضر حدود 40درصد از لباس‌هایی که Moda Re دریافت می‌کند، برای بازیافت به مراکز دیگر ارسال می‌شوند. از این مقدار، فقط یک‌پنجم از فیبر به فیبر بازیافت می‌شوند؛ سهمی که این برند انتظار دارد طی سه تا چهار سال آینده به 70درصد افزایش یابد. درحال‌حاضر، بیشتر بازیافت برای محصولات درجه پایین‌تر مانند پارچه ظرفشویی است.
تقریبا نیمی از لباس‌های اهدایی به Moda Re برای فروش مجدد در کشورهای آفریقایی از جمله کامرون، غنا و سنگال ارسال می‌شوند. Moda Re می‌گوید لباس‌هایی که صادر می‌کند، قابل استفاده مجدد هستند. براساس داده‌های تجاری سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا در سال2022، 1.4میلیون تن منسوجات مستعمل صادر کرد که بیش از دوبرابر سال2000 بود. همه این لباس‌ها مورد استفاده مجدد قرار نمی‌گیرند و صادرات لباس‌های دست‌دوم از اروپا به آفریقا می‌تواند منجر به آلودگی لباس شود. اتحادیه اروپا گفته نمی‌توان آنها را دوباره فروخت.
قوانین پیشنهادی کمیسیون اروپا به دنبال محدود کردن اپراتورهایی است که اقلام آسیب‌دیده را به مقصد زباله‌ها صادر می‌کنند و از کشورها می‌خواهد توانایی خود را برای مدیریت پایدار مواد نشان دهند. Moda Re گفت قصد دارد حجم لباس‌هایی را که به آفریقا می‌فرستد، کاهش دهد. تنها 8درصد از کمک‌های مالی درحال‌حاضر در مغازه‌های دست‌دوم Moda Re فروخته می‌شود؛ روشی که به‌طور گسترده به‌عنوان روش کارآمدتر برای استفاده مجدد از لباس‌های قدیمی دیده می‌شود. این شرکت قصد دارد با گسترش به 300مغازه دست‌دوم در اسپانیا طی سه سال آینده، میزان فروش مجدد خود را دوبرابر کند.
با وجود این مسائل، کارمندان Moda Re احساس می‌کنند کارشان مثبت است. آیساتو بوکوم، کارگر جوان سنگالی گفت: «ما لباس‌هایی را که دور انداخته‌اند، می‌گیریم تا لباس‌های جدید بسازیم.» فشار قانونی کمیسیون شامل قوانینی است تا خرده‌فروشان را در هزینه جمع‌آوری لباس‌های مستعمل برای استفاده مجدد و بازیافت مشارکت دهند.
کمیسیون در ماه ژوئیه تخمین زد طبق قوانین پیشنهادی، خرده‌فروشان برای هر لباس فروخته‌شده تقریبا 12سنت کارمزد می‌پردازند و برای لباس‌هایی که بازیافت آنها سخت‌تر است، هزینه بیشتری می‌دهند. مانند اسپانیا، انجمن‌های زباله نساجی در هر کشور ایجاد می‌شود. در فرانسه این سیستم از سال2008 تحت سازمانی به نام Refashion برقرار است. رویترز از 10برند مطرح مد ازجمله آدیداس، اچ اند ام و پریمارک پرسید این هزینه‌ها چگونه به سودآوری آنها ضربه می‌زند و هیچ‌یک تخمینی ارائه نکردند. همه گفتند امیدوارند هزینه‌ها در سراسر اتحادیه اروپا یکسان باشد.
منبع: Euronews