یکی از دستبافتهای منحصربفرد ایران که پیشتر به عنوان نشانه جغرافیایی در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) بر اساس موافقتنامه لیسبون به ثبت بینالمللی رسیده بود، بهعنوان نشانه جغرافیایی تحت پوشش پروژه جهانی در بخش صنایعدستی انتخاب شد.
زیلو، نوعی زیرانداز و کفپوش دستبافت است که با نخ پنبه بافته میشود و به علت خنکی پنبه، مناسب مناطق کویری است و شباهت زیادی به گلیم دارد با این تفاوت که گلیم از پشم بافته میشود.
این زیرانداز که در برخی مناطق ایران استفاده میشود، محصولی قدیمی و تاریخی است که حتی ناصر خسرو در سفرنامهاش، به ۵۰۰ کارگاه بافت آن اشاره میکند. زیلو همچنین، هنر مردم شهر تاریخی میبد و اردکان محسوب میشود البته اینکه میبد در این هنر بر اردکان تقدم تاریخی دارد یا خیر، تحقیق نشده است.
میبد یکی از مراکز عمده زیلوبافی بوده و تا چند سال پیش، صدها خانوار از محل درآمد آن امرارمعاش میکردهاند و همچنان در میبد عدهای از این راه ارتزاق میکنند.
پیشینه زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر از نخستین دستبافتهای بشر دارد و مثل حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد و مصلاها و اماکن مذهبی است بنابراین میتوان احتمال داد که زیلوبافی یا مرحله تکاملیافته حصیربافی است یا بافندگان آن از این صنعت الهام گرفتهاند.
به گفته او، این نشانه جغرافیایی از کمکها و حمایتهای فنی پروژه برای مدیریت و تجاریسازی برخوردار خواهد شد. از دلایل انتخاب این محصول، فعالیت نتیجهبخش صنعتگران این بخش از سال ۲۰۱۸ بوده است، همچنین موفقیت بسیاری که زیلوی میبد در زمینه صادرات به کشورهای حاشیه خلیجفارس و کشورهای همسایه بهویژه عراق داشته از دیگر دلایل این انتخاب است.
محمودیان نقش مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت و املاک کشور را در اجرایی شدن این پروژه، نمونهای از یک همکاری سازنده خواند و از همه دستاندرکاران در این خصوص تشکر کرد.
زیلوی میبد بهعنوان پایلوت نمونه مدیریت صحیح نشانههای جغرافیایی با هدف کمک به تولیدکنندگان بهمنظور بهرهمندی از منافع اقتصادی نشانه جغرافیایی، ارتقای رقابتپذیری، تجاریسازی و ایجاد تأثیر مثبت بر توسعه اقتصادی از حمایتهای ویژه برخوردار خواهد شد.
ایران تاکنون موفق به ثبت ۹ محصول صنایعدستی از سوی سازمان جهانی مالکیت فکری بهعنوان نشانه جغرافیایی در سطح بینالمللی شده و تلاش برای بهرهمندی سایر نشانهای جغرافیایی در حوزه صنایعدستی از این خدمات در دستور کار معاونت صنایعدستی کشور قرار دارد.
منبع:هنرآنلاین