جامه پوش: صنعت نساجی اصفهان که روزگاری در آسیا مطرح بود در سال‌های اخیر دچار انزوا شده اما به نظر می‌رسد این رکود در صورت حمایت و ریل‌گذاری درست بشکند و شکوفا شود.
روزگاری ایران و به ویژه استان اصفهان مهد نساجی بود، ایامی که بسیاری از کشورها از جمله ترکیه و کشورهای شرق آسیا هنوز صنعت نساجی خود را آغاز نکرده بودند در قلب ایران، شهری بود که شرکت‌های نساجی مختلف گوشه گوشه آن را گرفته بودند، شهری که نصفِ‌جهان خوانده می‌شد لقب جدیدی به خود گرفت و منچستر ایران شد.
داستان صنعت نساجی و اصفهان، داستان پر پیچ و خمی است، روایت‌ها می‌گویند در ابتدای سده ۱۳۰۰ شمسی، آنقدر در شهر کارخانه‌های نساجی مختلف وجود داشت که در پایان ساعت اداری که زنگ‌های آنها به صدا درمی‌آمد، صدای آن در تمام شهر شنیده می‌شد. کارگران دوچرخه سوار این کارخانجات هم شهرتی برای خود دست و پا کرده بودند.
با این حال از عصر برادران همدانی و هم‌نسلان آنها گذشت و کارخانه‌ها یکی یکی تعطیل و به مراکز مسکونی و تجاری تبدیل شد. صنعت نساجی در سراشیبی سقوط قرار گرفت و در سال‌های اخیر نیز با واردات منسوجات از کشورهای خارجی این صنعت رو به نابودی نهاد. با این حال صنعت‌گران ایرانی بار دیگر کمر همت را بستند و در شرایط سخت تحریم و فشارهای جهانی توانستند علم این صنعت مادر و مهم را بلند کنند.
در همین رابطه بخوانید:
- مرگ کارخانه صنایع پوشش ایران در واگذاری بدون ضابطه
- بی‌تدبیری دولت گذشته، خروج صنعت نساجی از دور رقابت جهانی
- رونق بزرگترین شهرک پوشاک ایران در گرو زیرساخت‌ها است
این روزها فعالان حوزه نساجی در منچستر ایران همچنان امید به آینده دارند، آنها به هر دری می‌زنند تا دروازه‌ای به عصر پساکرونا و روزنه امیدی برای رونق دوباره این صنعت رقم بزنند، تشکیل میز نساجی در اصفهان از جمله اقداماتی است که این روزها در اصفهان رقم خورده و از سوی دیگر این شهر میزبان نمایشگاه جامع صنعت نساجی نیز بوده است.
با توجه به فناوری‌های پیشرفته‌ای که بازرگانی‌هایی مثل حجاب وارد کشور کردند، هر مشتری می‌تواند نمونه پارچه‌ای که نیاز دارد بدهد و پس از کار در آزمایشگاه، همان نمونه برای او تولید می‌شود
نساجی اصفهان می‌تواند تهدیدی برای تولیدکنندگان خارجی باشد
محمد زارعان که مو سفید کرده صنعت نساجی در اصفهان است می گوید: در عرصه پارچه و کارخانه‌جات منسوجات پارچه سرمایه‌گذاری‌های سنگینی صورت گرفته، در حال حاضر استانداردهایی که در اروپا و آسیای شرقی است، در ایران پیاده سازی شده و امکان تولید پارچه‌هایی مشابه با نمونه‌های با کیفیت خارجی در داخل کشور محیا شده است. با توجه به فناوری‌های پیشرفته‌ای که بازرگانی‌هایی مثل حجاب وارد کشور کردند، هر مشتری می‌تواند نمونه پارچه‌ای که نیاز دارد را بدهد و پس از کار در آزمایشگاه، همان نمونه برای او تولید می‌شود.
وی تاکید کرد: در حوزه‌ای مثل چادر مشکی، ۳۸ میلیون متر واردات در سال وجود داشت، از طرفی چادر مشکی با فرهنگ ما نیز پیوند عمیق دارد. از همین روی بنا بر این شد تا در این حوزه سرمایه‌گذاری بیشتری صورت گیرد و جلوی واردات آن گرفته شود. در پارچه چادری مشکی رنگ‌آمیزی بسیار مهم است و در نتیجه این سرمایه‌گذاری بهترین نوع سیستم‌های رنگ‌رزی مهم وارد شد.
این فعال افتصادی افزود: علاوه بر پارچه‌های چادری، در حال حاضر سالیان واردات پارچه‌های شال و روسری مانتو از پاکستان و چین به کشور وجود دارد که تولیدات این پارچه‌ها کشور نیز افزایش یافته و به دست آوردی رسیدیم تا تمام این پارچه‌ها را بتوانیم تولید و حتی به برخی کشورهای همسایه نظیر عراق صادر کنیم.
زارعان درباره قدرت رقابت کیفیت اجناس داخلی با اجناس خارجی، تاکید کرد: حتی در حال حاضر می‌شود گفت که ما یک تهدیدی برای صنایع نساجی آسیای شرقی هستیم. حتی در پتروشیمی به تولید الیاف خاصی نیز دست پیدا کردند و صنایع بافندگی و نخ نیز توانستند فناوری‌های خود را ارتقا دهند.
وی با اشاره به ظرفیت مطلوب ایران در حوزه نساجی، توضیح داد: قیمت انرژی در ایران مقرون به صرفه است، اما برخی فرآورده‌های پتروشیمی ایران به چین و کره‌جنوبی صادر و در آن‌جا تبدیل به پارچه می‌شود و آن محصول دوباره به ایران صادر می‌شود. ضمن اینکه پروسه بین سفارش تا رسیدن محصول نهایی به ایران از کشورهای آسیای شرقی حداقل یک سال طول می‌کشد، تا این پارچه به ایران برسد، از مد می‌افتد. در این شرایط برخی شرکت‌های داخلی توانایی تولید اجناسی با همان کیفیت را دارند.
سیاست‌های دولت، مانع اصلی شکوفایی صنعت نساجی
همه فعالان صنعت نساجی دید خوشبینانه‌ای به وضعیت این صنعت ندارند و از روندهای دولتی گلایه هایی را عنوان کردند. در همین راستا علیرضا رجالی، تولید کننده بزرگ و با سابقه پارچه و فعال صنعت نساجی می گوید: بزرگترین مشکل در صنعت نساجی، سیاست‌گذاری اشتباه دولت‌مردان است. جلوی واردات پارچه نه تنها گرفته نشده، بلکه حتی گاها دیده می‌شود که خودِ مدیران دولتی در حوزه واردات پارچه فعالیت می‌کنند!
وی اظهار کرد: از تولید حمایت نمی‌شود، دانشگاه‌های ما در حوزه صنعت نساجی سرمایه‌گذاری آموزشی در راستای تربیت متخصص نکرده‌اند. تکنسین‌های حرفه‌ای و به روز در این چند ساله تربیت نشده‌اند. از طرفی مسئله طراحی امروزه از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما در دانشگاه‌ها با این حوزه‌های تخصصی که نیاز امروز صنعت نساجی هستند، دقت نمی‌شود. در حوزه طراحی تمام کار ما کپی‌برداری از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خارجی است.
به نظر می‌رسد برخی دولت‌مردان دوست دارند که صنعت نساجی تعطیل شود. در همین نمایشگاه اخیر کیفیت پایین بوده و بسیاری از شرکت‌ها علاقه‌ای به حضور ندارند. انگیزه از تولید کنندگان گرفته شده و شرایط برای ادامه کار سخت است
رجالی با اشاره به ظرفیت تولید داخلی، توضیح داد: در داخل ظرفیت‌های بسیار خوبی وجود دارد که این ظرفیت نه تنها پاسخ‌گوی نیاز بازار داخلی است، بلکه می‌تواند آن را به خارج از مرزهای کشور نیز صادر کرد. در حال حاضر پارچه‌های پنبه‌ای و پارچه‌های آکلریک که مختص فصل زمستان است به کشورهای همسایه نظیر افغانستان، ارمنستان و عراق شرایط صادرات خوبی دارد.
واردات از چین محدود شود
یکی از اصلی‌ترین مشکلات تولیدکنندگان در حوزه نساجی، واردات بی‌رویه از مبدا چین است که عملا امکان رقابت تولیدکنندگان در بازارهای داخلی را محدود کرده است. علیرضا شریف‌زاده، فعال صنعت نخ و پارچه در همین رابطه می گوید: بزرگترین مشکلی که صنعت‌گران نساجی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، واردات نخ‌های بی‌کیفیت از چین است. این نخ‌ها که الیاف اولیه آن پلاستیک بازیافتی به جای پنبه است، کیفیت بسیار پایینی دارند و واردات آنها به تولیدکنندگان نساجی آسیب زده است. این در حالی است که در ایران کارخانه‌جاتی وجود دارند که نخ‌هایی با الیاف ۱۰۰ درصد پنبه تولید می‌کنند.
ظرفیت تولید داخل می‌تواند جوابگوی نیاز بازار باشد، اما رقابت با نخ‌های چینی بسیار دشوار است.
وی ادامه داد: ظرفیت تولید داخل می‌تواند جوابگوی نیاز بازار باشد، اما رقابت با نخ‌های چینی بسیار دشوار است. از طرفی انبوه واردات آنها و از طرف دیگر قیمت‌ها کار را برای تولیدکننده داخلی را دشوار می‌کند. از طرفی مشکلات در حوزه نیروی کار متخصص و واردات دستگاه‌های تولید نیز در کشور وجود دارد که برای توسعه صنعت نساجی باید برطرف شود.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه «ظرفیت صنعت نساجی ایران از ترکیه بالاتر خواهد بود، اما شرط شکوفایی آن همراهی و همکاری مسئولان با تولیدکنندگان است» تاکید کرد: تنها درخواست ما محدودسازی واردات نخ و پارچه کم‌کیفیت از مبدا چین است. در کل ایران تولید کنندگان نخ و پارچه بسیاری وجود دارند، حتی طراح و سازنده ماشین‌آلات نساجی با استاندارهای جهانی در ایران وجود دارد.
لزوم نوسازی تجهیزات صنعت نساجی در اصفهان
همچنین ایرج موفق، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان از وجود دو هزار و ۲۱۲ کارخانه نساجی در اصفهان سخن به میان آورد و گفت: این تعداد واحد ۲۵ درصد از کل واحدهای صنعتی در این صنعت در کشور را شامل می‌شود.
نوسازی تجهیزات صنعت نساجی در اصفهان اجتناب ناپذیر است و واحدهای تولیدی باید به این امر توجه کنند.
وی با اشاره به اینکه با تشکیل میزنساجی در کشور درصدد رفع مشکلات این صنعت در اصفهان هستیم، تصریح کرد: نوسازی تجهیزات صنعت نساجی در اصفهان اجتناب ناپذیر است و واحدهای تولیدی باید به این امر توجه داشته باشند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان اضافه کرد: پیگیر تسهیلات برای وارد کردن ماشین آلات نساجی و مسائل مربوط به تعرفه‌ها و تبعیض کشورهایی که با تجار ایرانی ارتباط دارند، هستیم.
این روزها رونق از صنعت نساجی در اصفهان رخت بر بسته و هر روز شاهد تعطیلی کارخانجات این رسته هستیم، نساجی روزگاری در این شهر بار زیادی از تولید اشتغال را به دوش می‌کشید و این در حالی است که این صنعت می‌تواند روزنه امیدی برای کاهش بیکاری در اصفهان باشد.
منبع: بازار