تا پیش از این عموم مردم پوشاک خود را از بازار و مراکز فروش تهیه میکردند، اما با پیدایش شبکههای مجازی مانند اینستاگرام، تلگرام و واتساپ، آنلاین شاپها در فضای مجازی به رقابت با شیوههای سنتی فروش پرداختند و توانستند با ارائه کالا با نرخهای پائینتر وحفظ کیفیت روز به روز گسترش یابند. تهیه پوشاک بعد از تهیه خوراک از مهمترین مایحتاج زندگی مردم است، اما این روزها با افزایش نرخ ارز این مایحتاج به نیازهای ثانویه افت رتبه داشته هرچند حذف نشده است بنابراین مردم برای تهیه آن ترجیح میدهند به دنبال پوشاک با نرخهای اقتصادیتر باشند، با وجود این شرایط اقتصادی آنلاین شاپها با عرضه کالاها با نرخ پائینتر از بازار این امکان را برای مردم جامعه فراهم کردند.
کاهش ۷۰ درصدی خرید پوشاک
رئیس اتحادیه پوشاک شیراز از کاهش ۷۰ درصدی فروش نسبت به سال گذشته خبر داده و گفته است:کاهش قدرت خرید مردم یکی از دلایل اصلی این کاهش فروش است که از سوی روسای اتحادیههای پوشاک سراسر کشور اعلام شده است. اما در این میان با گذری به فضای مجازی و فعالیت آنلاین شاپها در نگاه اول متوجه اختلاف قیمت فاحش پوشاک عرضه شده در بازار و فروشگاههای سطح شهر وآنلاین شاپها میشویم، اختلافی که گاها تا ۳ برابر برآورد میشود و قطعا در این شرایط اقتصادی از توان خرید مردم خارج است.
حذف واسطه ها؛ خرید اقتصادی
یکی از فعالین آنلاین شاپها دلیل این اختلاف قیمت را حذف واسطهها وهزینههای اضافی از قبیل اجاره و آب و برق و گاز میداند او در ادامه تاکید میکند که آنلاین شاپها این هزینهها را ندارند ولی هزینههای دیگری مانند عکاسی حرفهای و ادمین حرفهای و گاها تبلیغات دارند و همین موارد باعث شده تا بتوانند با نرخهای پائینتری کالاهایشان را عرضه کنند؛ بنابراین قیمت پائین یکی از عواملی است که آنلاین شاپها در این شرایط توانستهاند گوی رقابت را از بازارها بربایند.
او میگوید: بسیاری از خریداران ضمن اینکه قیمت کالا برایشان مهم است به کیفیت آن هم اهمیت میدهند و اگر در خرید اول رضایت نداشته باشند از ادامه خرید منصرف میشوند برای جلب اعتماد مشتری تلاش میکنیم تا کالای با کیفیت به او تحویل دهیم. به طور مثال یک دست لباس دخترانه دو تکه شامل کت و سارافون که مناسب فصل بهار است را ۵۴۰ هزار تومان عرضه میکنیم در حالی که همین کالا در بازار به قیمت ۱.۴۰۰ عرضه میشود و خب خارج ازتوان خرید مردم است.
بیکاری و تعطیلی فعالان صنفی
یک فعال واحد صنفی درباره دلیل این اختلاف قیمت میگوید: مشکلات واحدهای صنفی بسیار زیاد است ونمی توانند اجناس خود را با سود پائین به فروش برسانند. علاوه برهزینههای جاری مالیات سالیانه و افزایش اجاره مغازه نیز محدودیتهای بسیاری برای فعالان صنفی به وجود آورده است.
خارج شدن بسیاری از فعالان این عرصه نشان از وجود بحرانهای جدی در واحدهای صنفی است. او با اشاره به رشد بیکاری در واحدهای صنفی میگوید: فعالی که نمیتواند اجاره خود را بدهد مجبور به ترک این شغل و رفتن به مشاغل دیگر میشود، اما آنچه امروز در این واحدها مشهود است کاهش فروش، ناتوانی در تامین هزینههای واحد صنفی و بیکاری است که فعالین درگیر آن هستند.
آماری از فروش و تعداد آنلاین شاپها در دست نیست!
بنا به اعلام اتحادیه پوشاک در حال حاضر در حوزه صنعت پوشاک در فضای مجازی آماری در دست نیست هرچند این فضا به کسب و کار رونق داده و بسیاری از جوانان تمایل به اشتغال در این فضا دارند، اما در آمارهای رسمی از آن اطلاعاتی وجود ندارد. حداقل ۱۲۰ هزار واحد صنفی تولیدی ثبت شده که این آمار به غیر از مجموعه واحدهای مشاغل خانگی و مزونهایی است که توسط وزارت ارشاد دارای مجوز هستند.
علاوه بر این حداقل ۲۸۰ هزار واحد صنفی توزیعی نیز در حوزه پوشاک فعال هستند که این آمار نیز به غیر از فروشگاههای فعال در حوزه فضای مجازی و بعضاً بدون مجوز است. همچنین ۱۰۰۰ واحد صنعتی تولیدی در حوزه پوشاک نیز در کشور فعال است.
دراین میان تعداد واحد صنعتی- تولیدی بهعلاوه ۱۰۰ هزار واحد صنفی-تولیدی مابین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون نفر اشتغال دارند که با احتساب اشتغال در حوزه توزیع، حدود دو تا ۲.۵ میلیون نفر (آمار ثبت شده رسمی واحدهای رسمی) در صنعت پوشاک کشور مشغول به کار هستند.
تجارت جهانی صنعت پوشاک
بر اساس آمار جهانی، صنعت پوشاک طی سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴، بیش از ۷۵ درصد رشد داشته و به بیش از ۴۷۳ میلیارد دلار رسیده است. به طوری که ۲.۳ درصد از کل تجارت جهانی در اختیار صنعت پوشاک قرار دارد. در سال ۲۰۱۳، کشور چین بیشترین حجم صادرات پوشاک دنیا و بزرگترین واردکننده پنبه و مواد اولیه نساجی و پوشاک است
سهم ایران از صنعت پوشاک جهان کمتر از ۱ درصد است و برآوردها نشان میدهد حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد از پوشاک مورد نیاز کشور از طریق تولید داخلی تامین میشود در این میان دو شهر تهران و مشهد دارای رتبه اول و دوم در این صنعت هستند. از طرفی، مقایسه میزان صادرات پوشاک طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ بیانگر کاهش ۴۰ درصدی میزان صادرات پوشاک ایران است.
واحدهای تولیدی پوشاک در کشور با مشکلاتی نظیر تامین پارچه و هزینههای تولید روبهرو هستند. این واحدها از نظر پیشرفت همراه با تکنولوژی رشد نکردند و نتوانستند در صادرات نقشی داشته باشند.
از طرفی، مقایسه میزان صادرات پوشاک طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ بیانگر کاهش ۴۰ درصدی میزان صادرات پوشاک است.