جامه پوش: زیپ‌ها هرگز در صنعت مد قهرمان داستان برندها نبوده‌اند اما در چالش تأمین لوازم جانبی برای افزایش میزان کارایی و عملکرد محصول‌های این حوزه اهمیت فراوان دارند.
توجه به مسائل زیبایی‌شناختی یکی از مهم‌ترین اهداف در صنعت مد است بااین‌حال هستند عناصری مانند زیپ‌ها که هرچند آن‌گونه که باید در مسیر دستیابی به این هدف موردتوجه قرار ندارند اما یکی از پرکاربردترین‌ها در روند تولید پوشاک به شمار می‌روند.
زیپ‌ها می‌توانند در انواع پوشاک جنبه تزئینی داشته باشند اما نقش اصلی و کاربردی آنها، مهم‌ترین نقش آنها خواهد بود. زیپ‌ها هرگز در صنعت مد قهرمان داستان برندها نبوده‌اند اما در چالش تأمین لوازم جانبی برای افزایش میزان کارایی و عملکرد محصول‌های این حوزه اهمیت فراوان دارند.
امروز در پی توجه جهان مد به مقوله مد پایدار، محدودیت‌های بسیاری برای مواد مورد استفاده در تولید زیپ وجود دارد اما آیا محدودیت‌ها بر عملکرد آن تأثیر گذاشته است یا اینکه محدودیت‌ها، استانداردهای بیشتری در استفاده از مواد و پروسه تولید را مورد توجه صاحبان برندها قرار داده است؟
تولیدکنندگان سالانه میلیاردها زیپ تولید می‌کنند و امروزه زیپ‌ها به دلیل صبر و شکیبایی فوق‌العاده سرمایه‌گذاران، مهندسی ویژه‌ای را در برگرفته است.
جنگ جهانی اول، زمانی است که زیپ در راستای تأمین لباس نظامیان برای نخستین بار به تولید انبوه رسید. در طول جنگ جهانی اول، طراحان لباس نظامی و نیروی دریایی، زیپ‌هایی برای لباس‌ها به کار بستند که اتفاقاً از کارایی بالایی برخوردار بود و درنهایت به شهرت هم رسید.
نخستین طراح این عنصر پرکاربرد، بنیان‌گذار چرخ‌خیاطی بود. او در سال 1851 میلادی حق ثبت اختراع را برای دستگاهی به نام An Automatic Continuous Clothing Closure دریافت کرد که عملکردی مشابه با زیپ مدرن داشت. این محصول به‌عنوان گیره‌هایی منفرد عمل می‌کرد که به‌صورت دستی به هم متصل و با استفاده از یک‌رشته به هم بسته می‌شدند.
نخستین بار تصویر زیپ در یک مجله بسیار مشهور صنعتی به چاپ رسید. داستان از آن جا شروع شد که فردی به نام “الیاس هو” که بین سال های 1819 و 1867 زندگی می کرد و قبلاً هم چرخ خیاطی را اختراع کرده بود، به دنبال راهی برای بستن درز لباس ها بود. البته او پای خود را از این موضوع فراتر نگذاشت و سعی کرد در مورد این مسئله نوآوری هایی داشته باشد. از آن جایی هم که در اختراع چرخ خیاطی سربلند بیرون آمده بود، به همین دلیل دوست داشت که خودش برای این موضوع راه چاره ای پیدا کند در نتیجه به پدر و مخترع زیپ معروف شد.
تقریباً 44 سال بعد از “هو” ، فردی به نام “ویتکوم جودسون” یک قفل فلزی را اختراع کرد که شبیه به زیپ به نظر می رسید. به همین دلیل بعضی از افراد “ویتکوم” را مخترع زیپ می دانند. البته که اختراعی که او انجام داده بود، در اختراع اصلی زیپ بی تاثیر نبود و باعث شده بود که افراد دیگر، ایده ای از اختراع پیدا کنند و فرآیند اختراع زیپ سرعت بگیرد و همین باعث ایجاد موفقیت های مختلف تجاری شده بود.
فردی سوئدی به نام “گیدون سوند” بک مهندس الکتریک بود و باعث شد که زیپ های امروزی در اختیار مردم قرار بگیرد. او قبلاً در یک کمپانی بین المللی مشغول به کار بود و طراحی های او زبان زد خاص و عام شده بود و در نهایت هم با دختر مدیر شرکت خود ازدواج کرد و به یک طراح سرشناس بین المللی تبدیل شد.
پس از تجربه کردن چند نمونه دیگر از انواع زیپ، در سال 1913 میلادی Sundback مدل جدیدی را اختراع و معرفی کرد که دارای اسکوپ‌های بیضی‌شکل به‌هم‌پیوسته بود که می‌توانستند با یک لغزنده متحرک به هم متصل شوند. این مدل نهایی به‌عنوان زیپ مدرن شناخته می‌شود که ماه‌ها طول کشید تا در بازار صنعتی موفقیت کسب کند.
زیپ لباس
“گیدون” در این زمینه اختراعاتی را از قبل انجام داده بود. مثلاً او دو ردیف روبروی هم ایجاد کرده بود که هر کدام رنگ های مختلفی داشتند و یک اسلایدر روی آن ها لیز می خورد و باعث باز و بسته شدن این زیپ ها می شد. دقیقاً همان گونه که زیپ های امروزی در اختیار ما قرار می گیرد.
“سوند بک” مدل جدیدی از دوخت و دوز را برای ایجاد زیپ ها رونمایی کرد. او از ماشین خیاطی s_L مخفف scrapless استفاده می کرد که باعث ایجاد یک شکل خاص از حرف Y روی لباس می شد و قسمت اضافی و بیرون زده از پارچه را قیچی می کردند که باعث ایجاد زنجیره زیپ می شدند. به طوری که اگر زیپ یک لباس را تا نیمه بالا بکشید، متوجه می شوید که شکل آن شبیه به حرف Y است.
معنی حروف YKK روی زیپ لباس ها چیست؟
اگر دقت کرده باشید احتمالا دیده اید که روی تعداد زیادی از زیپ های لباس ها از شلوارهای جین گرفته تا پالتو و غیره، حروف YKK نوشته شده است. این حروف مخفف نام شرکت ژاپنی (ناک یوشیدا کوگیو کابوشیکیکاییشا ) است. این شرکت توسط تادائو یوشیدا سال 1934 تأسیس شد و شرکت بسیار باسابقه ای در زمینه تولید زیپ است و هر سال بیش از 7 میلیارد عدد زیپ معادل نیمی از مصرف زیب در البسه در سطح دنیا روانه بازار می کند.
این شرکت همه مراحل تولید محصول را از تأمین فلز تا بسته بندی نهایی زیپ انجام می دهد و محصولات و مدل هایی با قیمت مناسب ارائه می کند که قابل توجه می باشند.
نام زیپ
نام زیپ از کمپانی “گودریچ” گرفته شده است که نوع جدیدی از صنعت دوخت لباس را در اختیار ما قرار می دهند. بیشتر از 20 سال است که صنعت مد و فشن به طور جدی به تولید زیپ های مختلف مشغول است. در واقع مخترعان و تولیدکنندگان زیپ اظهار داشتند که این اختراع برای راحت تر پوشیدن لباس ایجاد شده است و مخصوصاً برای کودکان زمان کم تری را صرف می کنند.
و اما در ارتباط با مواد و متریال زیپ‌ها می‌توان گفت سازندگان در ابتدا زیپ‌هایی فلزی تولید می‌کردند که برای پوشاک سنگین یا ضخیم استفاده می‌شد. این زیپ‌های فلزی از آلومینیوم، نیکل و برنج ساخته می‌شدند که درنهایت به پروسه تولید لباس‌های روزمره همچون جین هم وارد شدند.
در ادامه طراحان و تولیدکنندگان با استفاده از مواد متنوع دیگر از جمله پلاستیک، زیپ‌های پلاستیکی را ساختند که نرم و انعطاف‌پذیر بوده و نگهداری از آنها آسان است.
به‌تدریج، تولیدکنندگان توانایی فروش و تطبیق‌پذیری محصول با جریانات حاکم بر صنعت مد را مشاهده کردند و سرانجام زیپ‌هایی که اکنون با استفاده از مواد و در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در دسترس هستند، به موفقیت‌های گسترده‌ای دست یافتند.