امپراطور کیمونو؛ چیزی برای پوشیدن

کیمونو لباسی فرا جنسیتی است

جامه پوش: ژاپن سرزمینی است که تاریخ و فرهنگی بسیار غنی دارد. در تاریخ ژاپن، لباس‌های مختلفی وجود دارند و هرکدام از آن‌ها نشان دهنده یک چیز به خصوص است. شایان ذکر است که در طول تاریخ لباس‌های ژاپنی دچار تحولات مختلف شدند و مطابق با زمانه خود پیش می‌رفتند.

سیصد سال قبل از میلاد مسیح، دوره Jomon

فشن ژاپن ریشه در قدیمی‌ترین سنت‌ها دارد که به بیش از هزار سال پیش برمی‌گردند. نخستین دوره‌ی تاریخی که مورد بررسی قرار می‌دهیم، دوره Jomon (جومون) است؛ دوره‌ای که تاریخ و تمدن ژاپن به تازگی شروع شده بود.

در این دوران، مردم ژاپن را عده اندکی از قبایل شکارچی تشکیل می‌دادند و با گذشت مدتی، آن‌ها با تکنیک‌های کشاورزی آشنا شدند. شایان ذکر است که اهمیت پوشش و لباس در این دوران تنها در کارایی آن بود و لباس‌های موجود در آن دوران، کاملا ساده و فاقد هرگونه کاراکتر بودند.

 

پس از اینکه مردم ژاپن با کشاورزی و تمدن آشنا شدند، آن‌ها قادر بودند تا وقت و انرژی بیشتری بر توسعه فرهنگ و پوشش صرف کنند. بعد از اینکه دوره جومون به اتمام رسید، وقت آن رسیده بود که تاریخ ژاپن وارد دوره‌ای جدید بشود؛ دوره Kofun (کوفون).

دوره Kofun، آغاز استفاده از کیمونو

در این دوره از تاریخ ما شاهد نخستین لباس نمادین و معروف ژاپنی یعنی Kimono (کیمونو) هستیم. کیمونو در زبان ژاپنی به معنی لباس است ولی در دنیای امروز این لباس به عنوان اصلی‌ترین لباس سنتی ژاپنی شناخته می‌شود. یکی از ویژگی‌های کیمونو این است که هم زنان و هم مردان قادر به پوشیدن این لباس هستند و ساختار اصلی این لباس، جنسیت مشخصی ندارد. کیمونو ماندگارترین و قدیمی‌ترین لباس سنتی در ژاپن است و حتی امروزه هم پوشیده می‌شود.

دوره Nara (نارا)، ۷۱۰ سال پس از میلاد

چیزی که ما امروزه به عنوان پوشاک سنتی ژاپنی می‌شناسیم، در این دوره از تاریخ ژاپن به وجود آمد. دوره Nara (نارا) که ۷۱۰ سال پس از میلاد مسیح در جریان بود. در این دوره، امپراطور ژاپن پایتخت این کشور را به شهر نارا منتقل کرده بود و به  لطف تغییرات اساسی که به وجود آمده بود، فرهنگ و جامعه ژاپنی هم گسترش پیدا کرد.

یکی از مهم‌ترین عوامل این پیشرفت، ایجاد یک رابطه بین ژاپن و چین بود. با به وجود آمدن یک رابطه با کشوری پیشرفته مانند چین، فشن و فرهنگ ژاپن پیشرفت چشمگیری کرد. چین در آن زمان کشور بسیار پیشرفته‌ای بود و جدا از داشتن ارتش و صنعت پیشرفته، فشن و پوشش پیشرفته‌ای هم داشت. آن‌ها تکنیک‌های طراحی لباس خودشان را به ژاپنی‌ها به واسطه تجارت یاد دادند و دلیل شباهت زیادی که بین فشن چین و ژاپن وجود دارد، همین تجارت و تبادل دانش است.

شکل‌گیری عقاید جدید اجتماعی در رابطه با لباس

در این دوره از تاریخ ژاپن، این عقیده که “پوشش شما نشان دهنده جایگاهتان در جامعه است” شکل گرفت؛ بالاخره ژاپن ثروتمند شده بود و فاصله طبقاتی بین مردم به وجود آمده بود. طبق این عقیده، هرچه بدن شما پوشیده‌تر و تعداد لباس‌های بر تن شما بیشتر باشد، جایگاه شما والا تر و میزان ثروت شما بیشتر است. این قضیه بیشتر برای زنان صدق می‌کرد.

زنان ثروتمند در ژاپن همیشه کیمونو (Kimono)های بلند بر تن داشتند که از سر تا پای آن‌ها را می‌پوشاند و دست‌هایشان را به طور کامل در میزان بسیار زیادی از پارچه و لباس پنهان می‌کرد. همچنین این طرز پوشش از حریم خصوصی بانوان ژاپنی حفاظت می‌کرد و آن‌ها را از نگاه‌های شرورانه رقیبان و رعایا در امان نگه می‌داشت.

پوشاندن بدن در فشن ژاپنی به مرور زمان در دین Shinto (شینتو) هم مطرح شد. طبق عقاید این دین، زنان بدن خود را می‌پوشانند تا نه تنها حریم خصوصیشان مورد تجاوز قرار نگیرد، بلکه از شر ارواح شرور هم در امان بمانند. این ارواح در دین شینتو وجود دارند و طبق قوانین این دین، افراد ثروتمند بیشتر از افراد فقیر لایق حفاظت‌های روحانی هستند.

به لطف تجارت و روابط بین‌المللی، لباس‌های سنتی ژاپن شهرت جهانی پیدا کردند. غربیانی که این لباس‌ها را دیده بودند بسیار حیرت زده شده بودند و هنگامی که به کشورهایشان برگشتند تصورات رایجی که آن زمان از ژاپنی‌ها وجود داشت را خلق کردند.

 

 

دوره Edo و سیاست Sokaku در ۱۶۰۳ میلادی

در این دوره از تاریخ ژاپن، حکومتی نظامی به نام Tokugawa Shogunate بر روی کار آمد و سیاست sokaku برای اداره کشور به کار گرفته شد. با حاکم شدن این حکومت بر ژاپن تمام ارتباطات این کشور با دنیا قطع شد. سیاست سوکاکو که نام برده شد، به معنی انزوای کامل می‌باشد و طبق قوانین این سیاست، هیچ کشوری و هیچ فرد غیر ژاپنی حق ورود به این کشور را نداشت.

هدف از این طرز حکومت و سیاست‌گذاری، یکپارچه کردن ژاپن و کوتاه کردن دست غربیان از نفوذ به فرهنگ ژاپنی بود. افرادی که از اروپا به ژاپن می‌آمدند مورد استفبال قرار نمی‌گرفتند و بعضا کشته می‌شدند. همچنین تمام استان‌های ژاپن مجبور به اطاعت از یک رهبر نظامی یعنی Shogun (شوگان) شدند. ولی اهمیت این حکومت در فشن ژاپن چیست؟

با وجود تمام سیاست‌ها و عقاید جدید در ژاپن، فشن این کشور با نوعی رنسانس رو به رو شده بود. شاید این موضوع که یک کشور در انزوا  با چیزی شبیه به رنسانس رو به رو شود تعجب آور باشد ولی با قطع شدن واردات از غرب، مردم ژاپن دست به کار شدند تا با نهایت خلاقیت جایگاه خود را بیشتر از قبل اثبات کنند و از طرفی هم بحث حفظ غرور ملی هم مطرح بود. یکی از لباس‌های بسیار محبوب در این دوره Kosode (کوسوده) نام دارد.

 

 

نفوذ غرب بر ژاپن، ۱۸۵۳ میلادی

در سال ۱۸۵۳ میلادی، آمریکاییان به لطف یک اکتشاف دریایی به سرزمین ژاپن رسیدند و برای اولین بار با این کشور مواجه شدند. پس از اینکه ارتباط برقرار شد. آمریکاییان ژاپن را مجبور به بازگشت به تجارت بین المللی و در کل، عرصه بین المللی کردند. به لطف همین کار، ژاپنی‌ها متوجه شدند که چقدر از دنیای مدرن عقب مانده‌اند؛ چه از نظر نظامی و چه از نظر اقتصادی و صنعتی.

به هر حال قرن ۱۸ میلادی با اوج انقلاب صنعتی همراه بود و ژاپن به دلیل وجود سیاست انزوای حداکثری، هیچ آگاهی از دنیایی که مدرن و صنعتی شده بود، نداشتند. پس از اینکه مردم این کشور متوجه این عقب ماندگی شدند، شوگان و حکومتش را برانداز کردند و قدرت را بار دیگر به امپراطور بازگرداندند.

نقش نمادین امپراطوری در دوره Edo

امپراطوری در دوره Edo تنها نقشی نمادین داشت و از تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری محروم بود. پس از این تغییر اساسی، درها به سوی آمریکا و غرب باز شد تا تجارت و ارتباط با ژاپن برقرار کنند. نکته مهم این است که مردم ژاپن با اینکه به تغییر تن داده بودند ولی هیچ تمایلی به سبک زندگی غربی نداشتند و آن‌ را شایسته خود نمی‌دانستند. در عین حال نمی‌خواستند کشوری ضعیف باشد؛ آن‌ها می‌خواستند که ژاپن ارتشی مجهز داشته باشد تا در دنیا حرفی برای زدن داشته باشد.

بالاخره بعد از نوسازی زیرساخت‌های کشور، ژاپن به عرصه جهانی بازگشته بود و توانایی تبدیل شدن به یک کشور مدرن را به دست آورده بود. چیزی که اینجا برای ما مهم است فشن ژاپن در این دوره از تاریخ است. فشن ژاپن تا حد زیادی غرب زده و پوشش غربی جایگزین پوشش سنتی ژاپنی شده بود.

پیشرفت‌های جدید ژاپن در چارچوب استانداردهای غربی به وجود می‌آمدند و این طبیعی است که فشن ژاپن شکل و شمایل کاملا غربی به خود بگیرد.

مدارس مدرن و عمومی که در ژاپن تشکیل شده بودند، یونیفورم‌های دانش‌آموزان را طبق استانداردهای غربی طراحی می‌کردند و ظاهر کاملا غربی به آن داده بودند. ارتشی‌های ژاپن هم یونیفورم‌های غربی بر تن می‌کردند. افرادی که در بیزنس‌های جدید مشغول به کار بودند با کت و شلوار و کروات ظاهر می‌شدند.

رد پای کشورهای غربی در فشن همه‌ جای دنیا دیده می‌شد. مانند همه‌ی کشورهایی که با سرزمین غرب آشنا می‌شدند، پوشش این کشورها با فشن غربی جایگزین می‌شد؛ ژاپن هم از این قضیه مستثنا نبود.

پس از جنگ جهانی دوم

تا قبل از شروع جنگ جهانی دوم، با نفوذ اندک غرب بر فشن ژاپن، تنها لباس‌های رسمی و یونیفورم‌ها شکل و شمایل غربی داشتند و افراد معمولی از همان کیمونو استفاده می‌کردند. ولی پس از به اتمام رسیدن جنگ جهانی دوم و به اشغال در آمدن ژاپن توسط آمریکا این قضیه به کلی تغییر کرد.

در این زمان ما شاهد اوج نفوذ آمریکا بر ژاپن هستیم و فشن یکی از چیزهایی است که بیشترین تغییرات را به خود می‌بیند. در فشن آمریکایی آیتم‌هایی مانند شلوار جین آبی رنگ و تی شرت بسیار محبوب هستند. این آیتم‌ها راه خود را به فشن ژاپن هم پیدا کردند و خود را بیشتر از قبل جایگزین کیمونو نمودند.

ولی موضوعی که اینجا مطرح است، ساده و مینیمال بودن فشن ژاپن از زمان جنگ جهانی دوم تا دهه ۹۰ میلادی است. در کنار آن این را هم باید در نظر داشته باشیم که ژاپن همیشه از کشورهای دیگر الهام می‌گرفته؛ مانند چین در دوران باستان و آمریکا در دوران مدرن. ولی ژاپنی‌ها این قابلیت را دارند که از چیزی الهام بگیرند و با ایجاد کمی تغییرات، آن را به کلی تغییر بدهند و جلوه‌ای اختصاصی به آن ببخشند. فشن هم از این قضیه مستثنا نیست.

در اواخر دهه ۹۰ میلادی بود که فشن ژاپن به صورت جهشی پیشرفت کرد و خود را به عرصه جهانی رساند. در این دوره طراحان خلاق ژاپنی، فشن غرب را وارد می‌کردند و چهره‌ای ژاپنی به آن می‌دادند. این ایده قطعا جواب داد و مردم از تمام گوشه‌های دنیا به فشن جدید ژاپنی علاقه مند شدند.

انواع پوشاک زنانه در ژاپن

کیمونو بدون شک رایج‌ترین و اساسی‌ترین آیتم در فشن سنتی ژاپن است. ترجمه دقیق واژه کیمونو؛ “چیزی برای پوشیدن” است. کیمونو در روزهای اول، لباسی ساده بود که با گذشت زمان، دچار تحولات زیادی شد.

تنوع بی‌پایان کیمونو

کیمونو لباسی است که در تنوع پایانی ندارد. می‌توان گفت که هزاران نوع کیمونو برای پوشیدن وجود دارد؛ همچنین برای افراد از اقشار متفاوت با موقعیت‌های مختلف، کیمونوهای متناسب هم طراحی شده است. بعضی از نمونه‌های این لباس نشان دهنده وضعیت تاهل، ثروت و جایگاه اجتماعی هستند.

انواع کیمونو

برای کار و کشاورزی کیمونویی ساده با پارچه‌های ارزان وجود دارد. اشراف زادگان، ثروتمندان و… کیمونوهای رسمی بر تن می‌کنند که دارای ویژگی‌های خاصی است. از ویژگی‌های بارزترین آن‌ها، استفاده از پارچه‌های نفیس می‌باشد. همچنین بر روی برخی از این کیمونوها نشان‌های متفاوت یا کامون (Kamon) متصل است که تعداد آن‌ها نشان دهنده جایگاه افراد می‌باشد. مثلا پنج کامون، نشان دهنده بالاترین جایگاه در جامعه است. یکی دیگر از ویژگی‌های جالب این لباس آن است که افراد برای هر فصل کیمونوی مخصوص می‌پوشند.

یکی از پیچیده‌ترین انواع کیمونو، نمونه زنانه آن است. این لباس معمولا بیش از دوازده قطعه دارد. زنان هیچوقت به تنهایی قادر به پوشیدن این لباس نیستند بلکه کمک چند فرد برای پوشیدن کیمونوی زنانه لازم است. اگر بخواهیم از تمامی کیمونوهای زنانه‌ای که وجود دارند لیستی تهیه کنیم، این مطلب تبدیل به یک کتاب خواهد شد. ولی برای اینکه آشنایی خلاصه ولی موثر با این لباس داشته باشیم تعدادی از نمونه‌های آن را بررسی می‌کنیم.

Yukata (یوکاتا):

این لباس یک کیمونوی ساده است که اغلب در تابستان پوشیده می‌شود. پارچه‌ی مورد استفاده در یوکاتا معمولا کتان و پارچه نخی است و خود لباس، ساده و کژوال است. می‌توان گفت که این کیمونو شبیه به حوله حمام است. خود افراد ژاپنی یوکاتا را در خانه‌هایشان برتن می‌کنند.

این کیمونو طراحی منحصر به فردی ندارد. نمونه‌های سنتی آن‌ به رنگ آبی روشن و یا سفید است. البته در دهه‌های اخیر طراحی این کیمونو کمی پیشرفته‌تر و خاص‌تر شده است.

 

Furisode (فوریسوده):

فوریسوده کیمونویی است که زنان ژاپنی در سطح شهر می‌پوشند. اگر شما به شهرهای ژاپن سری بزنید، می‌بینید که زنان محلی در اماکن تاریخی و فرهنگی کیمونوی فوریسوده بر تن دارند. همچنین این لباس نوعی جاذبه توریستی در ژاپن است. پارچه‌های این لباس دارای رنگ‌های زنده و طرح‌های بسیار زیبا هستند و در مراسم مختلف زنان جوان و مجرد بر تن می‌کنند.

نکته جالب راجع به کیمونو فوریسوده گران قیمت بودن و به اصطلاح “آنتیک” بودن آن است. طبق سنت ژاپنی، فوریسوده لباسی است که توسط مادربزرگان به مادران و سپس به دختران به ارث می‌رسد. زنان جوان تا زمانی که مجردند این کیمونو را برتن می‌کنند تا موقعی که ازدواج کنند. سپس با نگه داری دقیق از آن، فوریسوده را به فرزندان دخترشان به یادگار می‌گذارند و این چرخه همیشه ادامه دارد. در کل زنان متاهل اجازه پوشیدن فوریسوده را ندارند. ولی در ژاپن امکان اجاره‌ی این کیمونو وجود دارد.

از آنجایی که این لباس گران قیمت است به نوعی آنتیک محسوب می‌شود. بعضی از زنان ژاپنی آن‌ را اجاره می‌کنند. چون از طرفی این لباس گران است و از طرفی فوریسوده لباسی نیست که همیشه در هر شرایطی پوشیده شود و به ندرت از آن استفاده می‌شود. پس برای تعدادی از زنان ژاپنی، اجاره کردن آن گزینه به صرفه‌تری است. علاوه بر آن، توریست‌ها هم قادر به اجاره و پوشیدن فوریسوده هستند.

Iromuji (ایروموجی):

این کیمونو بسیار ساده، مینیمال و کژوال است و تنها در مراسم و میهمانی چای مورد استفاده قرار می‌گیرد. پارچه‌ی تشکیل دهنده‌ی آن هم تنها ابریشم رنگ شده است و دارای نقش و نگار خاصی نیست. در کل در دنیای کیمونوها، پارچه‌هایی که طرح‌های زیبا و رنگ‌های زنده دارند برای زنان جوان و مجرد است.

ایروموجی در فشن ژاپن بیشتر مخصوص زنان متاهل و میان سال است. در مراسم چای، زنانی که ایروموجی برتن دارند قصد نشان دادن حیا، وقار و بالغ بودن خود را دارند. ذات ساده و آرام ایروموجی به نشان دادن بلوغ شخص کمک می‌کند. ولی کاربرد اصلی ایروموجی، پوشیدن آن در مراسم چای است.

دلیل بر تن داشتن این کیمونو:

این لباس ساده است و رنگ بندی ملایمی دارد. ژاپنی‌ها مایلند که بیشتر تمرکز در مراسم چای، بر خود مراسم باشد نه لباسی که بر تنشان است. به عنوان مثال، برتن داشتن یک فوریسوده می‌تواند یک حواس پرتی بزرگ باشد و بیش از حد رسمی بودن آن باعث برهم خوردن تعادل مراسم شود.
مراسم چای در ژاپن، یک دیدار صمیمانه و نه چندان رسمی بین افراد است. لباسی که این رسم نیاز دارند، نه خیلی رسمی است و نه خیلی پر زرق و برق و جالب توجه.

 

Mofuku (مُفوکو):

این کیمونو، لباس مخصوص عزاداری است و کاملا به رنگ سیاه است. پارچه‌ی این لباس ابریشم است. تنها رنگی که این لباس دارد سیاه است. همچنین مٌفوکو برای هیچ مراسمی جز عزا پوشیده نمی‌شود. زنان عزادار در صورت از دست دادن عزیزانشان، این کیمونو را تا چند هفته برتن دارند.

Shiromuku (شیروموکو):

کیمونوی مخصوص عروس‌ها شیروموکو نام دارد که در زبان ژاپنی این اسم به معنای “پاکی خالص به رنگ سفید” است. این لباس عروس سفید رنگ، در مراسم سنتی پوشیده می‌شود. همچنین این کیمونو در دوران باستان، در عروسی‌ خانواده‌های سامورایی توسط عروس‌ها پوشیده می‌شد.

در مراسم عروسی‌ سنتی، عروس همیشه در مرکز دید قرار دارد. چون لباس او سرتاسر سفید است و زیبایی این لباس، او را در راس مراسم قرار می‌دهد. ولی چرا یک عروس در فرهنگ ژاپنی باید سرتاسر سفید بپوشد؟ چون که رنگ سفید در فرهنگ و سنت‌های ژاپن سمبلی از خالص بودن، پاکدامنی و پاکیزگی است.

چون یک پارچه‌ی سفید رنگ را می‌توانید رنگ کنید و به آن نقش و نگار جدیدی بدهید. این سمبلی است که می‌گوید عروس آماده است تا زندگی جدیدی را شروع کند و به کمک همسر خود، رنگ و نقش و نگارهای تازه در زندگی خود خلق نماید.

همچنین رنگ سفید در ژاپن رنگی مقدسی می‌باشد. بیش از هزار سال است که این عقیده وجود دارد. به همین خاطر است که عروس‌ها سفید می‌پوشند. مراسم عروسی، در معابد و دیگر اماکن مقدس برگزار می‌شود. جالب است که بدانید شیروموکو تنها لباس عروسی نیست که عروس‌ها می‌توانند در جشن ازدواجشان بپوشند.

 

Obi (اوبی):

احتمالا دیده‌اید که کیمونوی بر تن زنان، همیشه نوعی کمربند به همراه دارد که در سایزها، طرح‌ها و رنگ‌های مختلف دیده می‌شوند. مانند خود کیمونو، اوبی آیتمی بسیار متنوع است. یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر کیمونویی می‌باشد. مهم‌ترین کاربرد این کمربندها این است که کیمونو را بسته و سر جای خود نگه دارد تا نظم پوشش به هم نخورد.

Zori (زُری):

شاید از خودتان پرسیده باشید که نخستین بار، چه کسی “فلیپ فلاپ” یا همان دمپایی لا انگشتی را اختراع کرد! جالب است بدانید که ژاپنی‌ها نخستین کسانی بودند که این آیتم را اختراع کردند. پس از جنگ جهانی دوم، سربازان آمریکایی چند جفت زُری با خودشان به خانه می‌آوردند. پس از آن دمپایی‌ها و یا همان فلیپ فلاپ‌ها تبدیل به یکی از رایج‌ترین آیتم‌ها در خانه‌ها شدند.

زُری یکی از معدود چیزهایی است که از فشن ژاپن به غرب رفت و جهانی شد. زُری یک صندل است که با یک بند بین شصت پا و دیگر انگشت‌های پا قرار می‌گیرد و کفی آن، معمولا با موادی مانند چوب، برنج و نی ساخته می‌شود؛ البته امروزه زُری با پلاستیک و دیگر مواد رایج امروزی تولید می‌گردد.

زُری به همراه جورابی مخصوص به نام Tabi (تابی) پوشیده می‌شود که شباهت زیادی به جوراب‌های امروزی دارد. با این تفاوت که تابی شصت پا را از دیگر انگشت‌های پا جدا می‌کند تا پوشیدن زُری را راحت‌تر نماید. همچنین در فرهنگ ژاپن، بسیار مهم است که قبل از ورود به خانه، کفش‌ها درآورده شوند و زُری از این جهت، کار را آسان کرده است.

این صندل هم توسط زنان پوشیده می‌شود و هم توسط مردان. با این تفاوت که نمونه زنانه آن زیباتر، ظریف‌تر و قیمتی‌تر است تا با لباس‌های زیبایی که می‌پوشند هماهنگ باشد.

 

انواع پوشاک مردانه در ژاپن:

نکته‌ای بسیار جالب درباره کیمونو وجود دارد مشخص نبودن جنسیت آن است. مردان و زنان ژاپنی هر دو کیمونو بر تن دارند. تنها تفاوت آن‌ها در نوع پارچه، طرز پوشیدن و تعداد قطعات است. کیمونوی مردانه نسبت به نمونه زنانه‌ی آن بسیار ساده است و تنها از چهار یا پنج قطعه تشکیل شده است.

کیمونوی مردانه از پارچه‌های ساده‌تر، رنگ‌های تیره‌تر و طرح‌های کمتری استفاده می‌کنند و نسبت به کیمونوی زنانه آزادی بیشتری دارند. آستین‌ها کوتاه‌تر و کوچک‌تر هستند. رنگ بندی پارچه‌ها معمولا مشکی، سبز یا آبی تیره هستند. در جامعه ژاپنی مردان غرور بیشتری دارند و زیبا بودن چیزی است که می‌تواند باعث ضعیف دیده شدن مردان شود.

 زنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و زیبا بودن آن‌ها نشان دهنده اعتبار یک خانواده است. بنابراین پوشش زنان از مردان ژاپنی بسیار پیچیده‌تر و زیباتر است. ولی در عین حال، زنان در فشارند تا استانداردهای سخت‌گیرانه زیبایی را رعایت کنند.

 

کمی قبل‌تر گفتیم که چندین نوع کیمونوی زنانه وجود دارد و همچنین هر کیمونو دنیای متفاوتی دارد. ولی این انتظار را نباید از پوشاک مردانه ژاپنی داشته باشیم چون تنها چیزی که در پوشاک مردانه لازم است، تمیز و مرتب بودن آن است. فشن مردانه ژاپنی بسیار ساده و مینیمال است. آیتم‌های زیادی در لیست پوشاک مردانه ژاپنی وجود ندارد چون تنها، کارایی لباس برای مردان ژاپنی مهم است.

Obi (اوبی):

اشاره شد که اوبی زنانه بسیار گسترده و متنوع است. از پارچه‌های خوش‌رنگ و زیبا استفاده می‌شود. این درباره اوبی مردانه صدق نمی‌کند چوم این آیتم در پوشاک مردانه ژاپنی بسیار ساده، نازک و کژوال است. اگر اوبی، لباس را بر تن یک مرد ژاپنی نگه دارد، کافی است.

Haori (هائوری):

این لباس مردانه شباهت زیادی به کیمونوی ساده و زنانه دارد ولی بسیار کوتاه‌تر و کارآمدتر است. قطعه اصلی هاوئوری یک ژاکت یا پیراهن نخی است که شبیه همان کیمونو است و دارای طرح و رنگ خاصی نیست. ولی بیش از هزار سال پیش، این لباس برای مردان ثروتمندی استفاده می‌شد که عضوی از جامعه جنگجویان بودند و مرتبه‌ی بالایی در جامعه داشتند.

به عبارتی دیگر، هائوری در تن سامورائی‌ها، سرداران جنگی، درجه داران نظامی و جنگجویان دیده می‌شد. می‌توان گفت که این کیمونو نوعی یونیفورم برای افراد نظامی بود.
پوشاک زنانه در ژاپن به گونه‌ای طراحی شده است که تحرک را محدود می‌کند چون در فرهنگ ژاپن، زنان طبق اصولی تربیت می‌شوند که از آنان انتظار می‌رود محجوب و سرسنگین باشند. در آن دوران، تحرک سریع یا بیش از حد آزادانه در زنان، نشانه خوبی نبود. ولی در مردان این موضوع برعکس بود و پوشاک مردانه، تحرک را نه تنها محدود نمی‌کرد، بلکه آزادتر بود.

این موضوع برای هائوری هم صدق می‌کند. این لباس برای سربازان و جنگجویان طراحی شده و آزاد بودن تحرک برای این افراد بسیار کلیدی و مهم بود. در کل، لباس مردانه ژاپنی آزادتر از نمونه زنانه آن است چون کارگران، کشاورزان و جنگجویان در ژاپن اغلب مرد بودند و بسته بودن پوشاک برای این افراد، به هیچ عنوان کارآمد و مفید نبود.

 

فشن ژاپن در دنیای امروز

در دنیای امروز، پوشش ژاپن به دو دسته تقسیم می‌شود: پوشش سنتی که بیش از هزار سال در فشن ژاپن باقی مانده و لباس‌های مدرن و امروزی که همه‌ی ما با آن آشنا هستیم. لباس‌های سنتی در ژاپن هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند و در مراسمی مانند عروسی‌ها، ختم‌ها و… استفاده می‌شوند.

 همچنین لباسی مانند کیمونو هنوز هم از مد نیافتاده است و اگر در خیابان‌های ژاپن قدم بزنید، به راحتی می‌توانید افراد را با کیمونو ببینید. کیمونو برای جامعه ژاپن هنوز هم ارزش فرهنگی و تاریخی دارد. جامعه ژاپن از معدود جوامعی است که از نفوذ بیش از حد غرب بر چیزهای مختلف جلو گیری کرده و با این حال از پیشرفت عقب نمانده و یکی از قدرتمندترین کشور‌های دنیاست.

درست است که لباس غالب مردم ژاپن ظاهری غربی دارد ولی به نظر نمی‌آید که فشن اصیل ژاپنی به این زودی‌ها از بین برود. امروزه ژاپن در دنیای فشن مدرن و High Fashion حضور دارد و طراحان بسیار خلاقی وجود دارند که از حضور ژاپن در صدر دنیای فشن مطمئن شوند.

 

فشن ژاپن غنی از زیبایی

فشن ژاپن دنیایی است که ارزش اکتشاف را دارد و ما تنها در این مطلب با تاریخچه‌ی آن آشنا شدیم. فشن ژاپن غنی از زیبایی و خلاقیت است و تعدادی از بهترین طراحان دنیا، ژاپنی هستند. اشاره شد که فشن در  ژاپن دوره‌ی نسبتا طولانی را در انزوا و محدودیت گذراند ولی این محدودیت‌ها جلوی خلاقیت و نبوغ طراحان و مردم ژاپن را نگرفت.

مردم ژاپن افرادی هستند که روزانه با زمین لرزه‌های وحشتناک دست و پنجه نرم می‌کنند و دو انفجار اتمی مهیب را پشت سر گذاشتند؛ با این حال این مردم از همه‌ی این سختی‌ها قوی‌تر از قبل بازمی‌گشتند و همچنان بیشتر تلاش می‌کنند. جای تعجب ندارد که چنین جامعه پر تلاشی در دنیای فشن هم حرفی برای گفتن داشته باشند.

فشن ژاپن نسبت به دیگر نقاط آسیا، دقت بیشتری به جرئیات دارد و طراحان ژاپنی برای هر شرایطی، نوعی لباس طراحی می‌کردند. تنوع کیمونو و در کل پوشاک ژاپنی به قدری بالاست که اگر بخواهیم همه‌ی آن‌ها را با جزئیات کافی نام ببریم، مطلب ما تبدیل به یک کتاب می‌شود.

شایان وهاب‌زاده

امپراطورامپراطور کیمونوژاپنفشن ژاپنکیمونو