جامه پوش: صنعت پوشاک طی زمان تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است و در سالیان اخیر سازندگان صنعت مد و فشن، سبک‌های جدیدی را در چرخه‌ای کوتاه‌تر ایجاد کرده اند؛ مثلا امروزه پوشاک را با قیمت‌های بسیار پایین مانند ۵ دلار برای یک پیراهن یا ۲۰ دلار برای شلوار جین ارائه می‌کنند که البته مصرف‌کنندگان کالاهای بیشتری را خریداری می‌کنند و گاهی اوقات فقط چند مورد از آنها را می‌پوشند. اما یک جنبه تاریک وجود دارد: رونق تولید پوشاک باعث افزایش انتشار کربن و سایر آسیب‌های زیست‌محیطی شده است.برخی از مصرف‌کنندگان می‌گویند که ترجیح می‌دهند لباس‌هایی بخرند که آسیب کمتری به محیط‌زیست وارد می‌کنند، و برندهایی در صنعت مد شروع به تلاش هایی در این زمینه کرده اند. با این حال، مد سریع همچنان به رشد خود ادامه می دهد.
لباس چگونه به محیط زیست اسیب می رساند؟
در چین و کشورهای در حال توسعه که بیشتر پوشاک تولید می شود، انرژی اغلب از سوخت های کثیف مانند زغال سنگ تولید می شود. اغلب، هر مرحله از فرآیند مونتاژ در یک کشور متفاوت اتفاق می افتد و به انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از حمل و نقل می افزاید. طبق گفته سازمان ملل متحد، تولید نساجی، که تحت سلطه پوشاک است، به انتشار ۸ درصدی کربن در جهان انجامیده که این امر بیش از تأثیر حمل و نقل دریایی و پروازهای بین المللی است. پلی استر و پنبه ۸۵ درصد از کل مواد لباس را تشکیل می دهند. بیشتر پلی استرها از نفت خام ساخته می شوند. رنگ های شیمیایی اغلب به پارچه اضافه می شود که می تواند آب های زیرزمینی را آلوده کند. هنگامی که لباس های پلی استر و نایلون شسته می شوند، ذراتی می ریزند که فاضلاب را آلوده می کند.
مشکل ضایعات لباس چیست؟
در دو دهه گذشته، تولید پوشاک در صنعت مد و فشن تقریباً دو برابر شده است، در حالی که جمعیت جهان حدود سی درصد افزایش یافته است. این بدان معناست که مردم لباس های بیشتری می خرند و برای دوره های کوتاه تری از آنها استفاده می کنند. بیش از هر زمان دیگری لباس‌ها دور ریخته می‌شوند، چه توسط مصرف‌کنندگان و چه توسط فروشندگان، که اغلب کالاهای فروخته نشده را کنار می‌گذارند تا فضایی برای طرح‌های جدید باز کنند. بیشتر لباس‌های مستعمل برای بازیافت یا استفاده مجدد جمع‌آوری نمی‌شوند و بیشتر آنها به محل‌های دفن زباله فرستاده می‌شوند یا سوزانده می‌شوند که کربن آزاد می‌کند. از آنجایی که لباس‌ها رنگ می‌شوند و شیمیایی هستند، تخمین زده می‌شود که ۲۲ درصد از زباله‌های خطرناک در سطح جهان را تشکیل می‌دهند.
این جنبشی است که با هدف ایجاد مسئولیت پذیری بیشتر در صنعت مد از طریق تغییر روش طراحی، ساخت، حمل و نقل، استفاده و دور ریختن لباس ها انجام می شود. طرفداران می گویند که اگر سازندگان پوشاک در عرصه صنعت مد و فشن مجبور شوند هزینه پاکسازی را متحمل شوند، روش های بهتری را اتخاذ خواهند کرد. از جمله اقداماتی که توسط مدافعان ترویج می شود: یکپارچگی بیشتر بین مراحل طراحی و ساخت، که این می تواند برش پارچه را دقیق تر کند و ضایعات پارچه را کاهش دهد. برندهای پوشاک این فشارها را حس می کنند و در حال ایجاد تغییرات هستند. آدیداس گزارش داد که تقریباً 96 درصد پلی استری که در سال ۲۰۲۲ استفاده کرد از مواد بازیافتی تهیه شده است. Hugo Boss گفت 93 درصد پنبه آن از منابع “پایدارتر” در سال ۲۰۲۲ خریداری شده است. بسیاری از برندهای دیگر نیز در حال حرکت به سمت جایگزین های گیاهی برای رنگ های شیمیایی هستند.
بازیافت یا استفاده مجدد راه حل خوبی است؟
بله و خیر. اکثر لباس ها حداقل تا حدی قابل بازیافت هستند، اما این فرآیند هزینه های زیست محیطی خاص خود را دارد. به عنوان مثال، ترکیبات فیبر باید با استفاده از یک فرآیند پر انرژی از هم جدا شوند؛ حتی پس از جداسازی، تنها حدود بیست درصد از مواد را می توان با پلی استر یا به اصطلاح پنبه بکر ترکیب کرد تا یک لباس جدید تولید شود. در ایالات متحده، تنها حدود پانزده درصد از منسوجات از جمله لباس بازیافت یا استفاده مجدد می شود. کشورهای غربی مدت‌هاست که ضایعات نساجی خود را برای استفاده مجدد به کشورهای در حال توسعه، عمدتاً در آفریقا، صادر کرده‌اند، اما این کشورها اکنون کمتر آن را می‌پذیرند. قانون‌گذاران در بخش‌هایی از ایالات متحده و اروپا در نظر دارند شرکت‌های مد را وادار کنند تا هزینه‌هایی را بر اساس میزان لباسی که تولید می‌کنند بپردازند، تا درآمد حاصل از آن صرف برنامه‌های بازیافت شود.
اقدامات جدید هنوز اثرات منفی رشد سریع صنعت مد و فشن را خنثی نمی کنند، پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ بیش از صد میلیون تن پوشاک و کفش خریداری شود.
منبع: Bloomberg