مبارزه با قاچاق در بخش شناسه کالا متوقف شده است
جامه پوش: نایب رئیس اتحادیه پوشاک بابیان اینکه تولید به ویژه تولید پوشاک درایران یکی از سخت‌ترین کارها است، گفت: به دلیل عدم ثبت دقیق اطلاعات تولید و مصرف، نمی‌توان در مورد قاچاق پوشاک آمار دقیقی داد.
مجید نامی امروز در نشست خبری اظهار داشت: طبق برآوردهای انجام شده، تولید پوشاک در کشور به صورت میانگین سالانه ۳۸۵ هزار تن و مصرف ۵۱۰ هزار تن است. در مورد گردش مالی به دلیل تغییرات نرخ ارز و سبد کالایی خانوار، نمی‌توان عدد دقیقی گفت اما بین ۶ تا ۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک افزود: در سال ۹۵ بیش از ۹۵ درصد کالای پوشاک بازار قاچاق بود و بر اساس پیگیری‌های بخش خصوصی جهت ساماندهی این وضعیت، دستورالعمل ساماندهی واردات پوشاک برای جلوگیری از قاچاق، کنترل واردات و کمک به تولید سرمایه‌گذاری در داخل تهیه شد اما متأسفانه به جایی نرسید.
نامی ادامه داد: اوایل سال ۹۸ واردات پوشاک به طور کلی ممنوع شد که این مسئله به تولید رونق پوشاک در داخل کشور کمک کرد اما مشکل بزرگی که ما داریم، این است که مزیت نسبی تولید پوشاک در ایران در حال از بین رفتن است. افزایش شدید قیمت مواد اولیه در زنجیره تأمین و تحریم‌ها که موجب شده تأمین ماشین‌آلات، قطعات و مواد اولیه به مشکل بخورد، تولید پوشاک را با چالش‌های بزرگی مواجه کرده است.
وی اظهار داشت: از سوی دیگر، مواد اولیه ای که در داخل تولید می‌شود به دلیل ساختارهای اقتصادی بسیار گران شده به نحوی که مواد اولیه ترکیه ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزان‌تر از ایران است. همین مسئله موجب می‌شود که قاچاق مواد اولیه، پارچه و محصول تمام شده مقرون به صرفه شود.
نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک با بیان اینکه پوشاک کاملاً قاچاق‌پذیر است، گفت: بعد از ممنوعیت واردات و با توجه به نرخ ارز، اگرچه واردات رسمی صورت نمی‌گیرد اما سایت‌های بسیار زیادی به شکل شخصی اقدام به واردات پوشاک از ترکیه و دوبی می‌کنند که به راحتی و با کمترین هزینه به کشور وارد می‌شود البته ما از واردات ناراحت نیستیم چرا که در برهه‌هایی به افزایش تولید و کیفیت برندهای داخلی نیز منجر می‌شود اما این شیوه واردات درست نیست.
نامی گفت: در سال گذشته وزارت صمت پا پیش گذاشت تا سند راهبردی برای اصلاح ساختار در جهت حمایت از تولید ارائه دهد. این سند در چهار محور شهرک‌های پوشاک در پنج منطقه مختلف، گسترش و حمایت از زیرساخت‌های زنجیره ارزش، حمایت از برندینگ و ساماندهی وضعیت فروش و خرده‌فروشی تدوین و در اواخر خرداد امسال از این سند رونمایی شد.
وی با بیان اینکه تحریم و FATF واردات مواد اولیه را با مشکل مواجه کرده است، گفت: یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه وارداتی، پنبه است. ما به ۱۸۰ هزار تن پنبه نیاز داریم که ۶۰ تا ۷۰ هزار تن تولید داخل است البته پنبه تولید داخل به دلیل مشکلات کیفی، چندان قابل استفاده نیست؛ ازاین‌رو بخش عمده‌ای از واردات مواد اولیه مربوط به پنبه می‌شود. در تریکو ۲۰ درصد واردات داریم و ویسکوز ۱۰۰ درصد وارداتی است اما پلی‌استر کامل در داخل کشور تولید می‌شود.
نامی با اشاره به قطعی برق واحدهای تولیدی گفت: قطعی برق، راندمان تولید را پایین می‌آورد و امروز دولت حتی حرفی از حمایت از تولید هم نمی‌زند. به عنوان نمونه اگرچه تولید به دلیل قطعی برق کاهش می‌یابد اما بیمه تأمین اجتماعی حتی یک روز هم به ما تخفیف نمی‌دهد.
وی در مورد نحوه مبارزه با قاچاق گفت: ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با برندهای محرز قاچاق مبارزه کرد اما این مبارزه بسیار محدود بود و این سیاست در همین فاز مانده و جلو نرفته است.
نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک افزود: فاز دوم در مورد برندهایی بود که اطلاعات خود را در سامانه، ثبت و بر اساس الزامات نسبت به فروش کالاها اقدام کردند اما این سیاست هم در همین‌جا متوقف شد و در مورد وضعیت تولید و میزان استفاده از کالاهای تولید داخل در این برندها هیچ‌گونه راستی‌آزمایی انجام نشد.
نامی افزود: فاز سوم مبارزه با قاچاق کالا، لزوم ثبت شناسایی کالا روی تمام کالاها برای رهگیری است. همچنین فاز چهارم نیز مربوط به شناسایی قاچاق اصلی و حجم بالای آن در بازارها و محل‌هایی است که کاملاً قابل مشاهده هستند؛ امروز کالاهای تولید شده در چین و بنگلادش با قیمت‌های بسیار نازل در ایران توزیع می‌شود. قبلاً در بنکداری‌ها فروخته می‌شدند اما امروز به دلیل سخت‌گیری‌ها، بنکدار کالای ایرانی را در ویترین می‌گذارد اما در زیرزمین کالای خارجی را می‌فروشد.
نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک تصریح کرد: صنعت پوشاک کشور صد درصد خصوصی است و بانک‌ها تبدیل به مانع بزرگی در برابر رشد تولید شده‌اند. تعداد تولیدکنندگانی که پروانه بهره‌برداری صنعتی دارند، پایین است و عمدتاً نیز صنفی هستند و به دلیل مشکلات زیادی که دارند، جرأت بزرگ شدن ندارند البته قوانین هم اجازه رشد به واحدها نمی‌دهد. بهره‌مندی این بخش از بانک‌ها برای تأمین مالی بسیار پایین است.
نامی در مورد میزان صادرات گفت: طبق آمار رسمی در سال ۹۹، ۱۱۳ میلیون دلار صادرات داشتیم که عمدتاً هم به عراق، افغانستان، کشورهای آسیای میانه و کشورهای عربی بود.
وی تصریح کرد: به دلیل محدودیت‌های بانکی و عدم گشایش LC نمی‌توان در حوزه صادرات کار کرد. در حال حاضر تجار کشورهای همسایه به ایران می‌آیند و پوشاک و فرش ماشینی را به صورت ریالی خریداری می‌کنند و خودشان به کشورهای دیگر می‌فروشند؛ این موضوع در بخش صادرات ما لحاظ نمی‌شود.
نایب رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک تأکید کرد: تولید کردن در داخل کشور ما بسیار سخت است، هیچ‌گونه حمایتی نیز نمی‌شود و فقط موانع بیشتر می‌شود.
نامی گفت: قرار بود در سال ۹۵ شهر پوشاک راه‌اندازی شود که برای آن سند هم تدوین شد اما هیچ اتفاقی نیفتاد و این سیاست زمین ماند.
ستاد اعلام کند چگونه قاچاق را کم کرده
در حالی که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اخیرا اعلام کرده که قاچاق پوشاک به یک سوم رسیده، تولیدکنندگان پوشاک معتقدند اقدامات ستاد و آمارهای موجود چنین چیزی را نشان نمی‌دهد و امروز در نشستی خبری از این ارگان خواستند اقداماتی که منجر به کاهش قاچاق شده و همچنین مدل اقتصادی خود برای محاسبه قاچاق پوشاک را اعلام کنند.
مجید افتخاری، نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک امروز در نشست خبری، از تولید ۳۸۵ هزار تن پوشاک و مصرف حدود ۵۱۰ هزار تن پوشاک در سال خبر داد و گفت: گردش مالی این صنعت با توجه به تغییرات نرخ ارز، سبد کالای مصرفی و کاهش قدرت خرید مردم خانوار به دلیل تورم بین ۶ تا ۸ میلیارد دلار برآورد شده است.
وی افزود: در سال‌های اخیر با ممنوعیت واردات، تولید پوشاک در کشور رونق گرفت، اما مشکل بزرگ امروز تولید این است که مزیت نسبی تولید پوشاک در کشور در حال از بین رفتن است و دلیل آن افزایش شدید قیمت مواد اولیه و مشکل تامین قطعات، ماشین آلات و مواد اولیه به دلیل تحریم‌هاست. موانعی که در زمینه مواد اولیه تولید داخل وجود دارد نیز شرایطی ایجاد کرده که در مجموع قیمت تمام شده پوشاک بسیار بالاتر از کشورهای رقیب مثل ترکیه است.
وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد این دولت اعتقادی به تولید ندارد، گفت: پنج سال پیش رئیس جمهور شهر پوشاک را کلنگ‌زنی کرد، شهر پوشاک منطقه ویژه مخصوص پوشاک بود که مسئولیت آن به شهرک‌های صنعتی سپرده شده بود اما تاکنون این پروژه پیش نرفته است. در کرونا نیز بخش خصوصی کار خود را رها کرد و به مشکلات پیش آمده مانند تأمین ماسک، لباس بیمارستان و … پرداخت ولی در مقابل جنس درجه دو و سه از چین وارد کردند و همه این شبکه را از بین بردند. موانع تولید هر روز رو به افزایش است اگر حمایتی هم وجود داشته، ناخواسته و به خاطر شرایط حاصل از تحریم‌ها بوده است.
افتخاری اضافه کرد: هیچ تشکلی با واردات رسمی مشکل ندارد تنها خواسته ما این است که در عرضه رقابت شفاف باشد حتی زمانی که واردات پوشاک به کشور آزاد بود تنها یک تا دو درصد از پوشاک‌های وارداتی به کشور به صورت رسمی وارد می‌شدند.
وی گفت: قاچاق می‌تواند به علت سهولت در حمل، اختلاف قیمت یا دیگر عوامل باشد اما باید در مورد آن فکری شود. آقای ربیعی میزان قاچاق در پوشاک را در جلسه‌ای که با رهبر داشتند هشت میلیارد دلار اعلام کردند اما شخص دیگری از دولت این رقم را یک میلیارد دلار اعلام کرد یعنی اجماعی حتی روی این اعداد وجود ندارد علت این امر آن است که آماری ندارند.
افتخاری با اشاره به مشکل مواد اولیه در این صنعت بیان کرد: وزارت صمت محدودیت‌های غیرکارشناسانه‌ای برای مواد اولیه اعمال کرد که باعث شد حتی مواد اولیه ایرانی هم ۳۰ تا ۴۰ درصد گران شوند. از طرف دیگر با شیوع کرونا در سطح جهانی کالاهایی که روی دست کشورهایی مانند چین و بنگلادش مانده بود، آماده عرضه شدند.
وی با انتقاد از عدم وجود مبنای دقیق برای محاسبه قاچاق گفت: اگر شکاف عرضه و تقاضا را مبنای محاسبه قاچاق قرار دهیم لاجرم باید آمار دقیقی از عرضه و تقاضا وجود داشته باشد اما چنین آماری وجود ندارد حتی دیده می‌شود که برای اندازه‌گیری لباس بر مبنای تُن آمار می‌دهند که این امر در حوزه پوشاک معمول نیست.
افتخاری با اشاره به آمار اعلام شده از طرف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مبنی بر کاهش میزان قاچاق از ۱.۸ میلیارد به ۶۰۰ میلیون دلار گفت: حجم بازار شامل تولید و واردات است که واردات نیز به دو بخش رسمی و قاچاق تقسیم می‌شود، واردات رسمی امروزه ممنوع است و آنچه می‌ماند تولید و قاچاق است.
عضو هیأت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک تهران افزود: اگر واقعاً میزان قاچاق به یک سوم کاهش پیدا کرده است باید تغییری در اشتغال دیده می‌شد، این تغییر کجا است؟ آقای مویدی (رئیس ستاد مبارزه با قاچاق) خود غیرعلمی صحبت می‌کنند برای مثال می‌گویند ببینید پوشاک‌های خیابان جردن چگونه است در حالی که خیابان جردن ۲۰ سال پیش بورس پوشاک بود و امروز کل واحدهای فروش پوشاک در این خیابان به قدر یک طبقه یک مال نیز نیست. اگر قاچاق یک سوم شده چرا آن را در اشتغال نمی‌بینیم هر کسی که در مقابل این صحبت‌ها می‌ایستد، می‌گویند اینها کارشناس نیستند.
افتخاری گفت: برخی به جای برداشتن موانع تولید، آنها را پنهان کردند. واقعاً غیر از اینکه به چند مغازه اخطار دهیم چه کاری کرده‌ایم؟ برآورد من این است که امسال نسبت به چهار سال اخیر با میزان قاچاق بیشتری نیز مواجه باشیم.
وی اضافه کرد: با چند نفر تماس می‌گیرند تا ادعاهای خود را ثابت کنند اما این چگونه مبنای تصمیم‌گیری است کجای قانون صنفی به اتحادیه اجازه محاسبه قاچاق و دیگر مسائل مرتبط را داده است؟ هر دو تشکل به ستاد نامه زده‌اند و گفته‌اند حرف‌های آقای مویدی غیرکارشناسی است. هنوز هم بزرگترین تهدید برای این صنعت قاچاق است و بهتر است دوستان در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در حوزه تخصصی خود بهتر عمل کنند.