امروز 20 خردادماه، روز جهانی صنایع دستی
جامه پوش: جنبش هنر و صنایع دستی در اواخر قرن ۱۹ به‌صورت اصلاحات، طراحی و جنبش‌های اجتماعی در اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. حامیان آن با آرمان‌های بنیان‌گذاران جنبش مانند ویلیام موریس و جان روس کین که پیشنهاد کردند در جوامع قبل از صنعتی مانند اروپای قرون وسطی، مردم به تحقق بخشیدن از طریق فرایند خلاق صنایع دستی رسیده‌اند هرچند این امر در تضاد با چیزی بود که به‌عنوان اثرات بیگانه کار صنعتی تلقی می‌شد.
بعدازآن که کشورهای پیشرفته پس از جنگ جهانی دوم، صنایع دستی را با رویکرد هنری و فرهنگی موردتوجه قرار دادند، نخستین همایش جهانی در این زمینه در 10 ژوئن سال 1964 میلادی در نیویورک برگزار شد. در این همایش شماری از اساتید دانشگاه، هنرمندان و صنعتگران از 40 کشور جهان شرکت داشتند.
در پایان این همایش، تأسیس«شورای جهانی صنایع دستی» به‌عنوان نهاد وابسته به یونسکو تصویب شد و دبیرخانه آن را در شهر آمستردام کشور هلند تعیین کردند. قرار بر این بود که این شورا اهداف زیر را دنبال کند:
- تشویق، کمک و راهنمایی صنعتگران دستی و همچنین بالا بردن سطح اطلاعات تخصصی و حرفه‌ای آن‌ها با توجه به زمینه‌های متفاوت فرهنگی موجود در هر یک از کشورهای عضو
- حفظ و تقویت صنایع دستی و تجلی آن به‌صورت رکن عمده‌ای از حیات فرهنگی ملت‌ها
- ایجاد همبستگی میان صنعتگران دستی سراسر جهان
ایران نیز در سال ۱۳۴۷ خورشیدی برابر با ۱۹۶۸ میلادی به عضویت این شورا درآمد و در مجمع آسیا و اقیانوسیه فعالیت خود را آغاز کرد.
در سال 2010 بود که ایران پیشنهاد اختصاص روزی به صنایع دستی را داد و روز 10 ژوئن یعنی تاریخ تأسیس شورا را برای آن در نظر گرفت.»
با ذکر این مقدمه کوتاه، اما در این باب صنایع دستی را از منظر هنر تورق می‌کنیم جایی که در دل صنعت کافی است گوش جان سپاریم به صدای هنر تا دریچه جدیدی از هنرمندانه‌ترین صنایع برویمان گشوده شود.
جالب است بدانید بالغ‌بر 600 صنعت دستی به ثبت رسیده که از این تعداد، 450 صنعت دستی متعلق به کشور ایران است و در این میان، سهم استان اصفهان بیش از هر منطقه دیگری در کشور است.
ازجمله صنایع دستی مرتبط با عرصه‌های پوشاک و نساجی می‌توان به آجیده‌دوزی، ابریشم‌دوزی، بافتنی، بردری‌دوزی، بیلیش‌دوزی، پارچه‌بافی، پتوبافی، پته‌دوزی، پرده‌های نگارین، پشتی‌دوزی، کتیبه‌دوزی، پوستین‌دوزی، ترمه‌بافی، تکه‌دوزی، توربافی، جاجیم‌بافی، چادرشب‌بافی، چاروق، چرم‌سازی، چشمه‌دوزی، چنته‌بافی، چهل‌تکه، چوقا، چیت‌بافی، چیدمان، چیغ‌بافی، حاشیه‌دوزی، حصیربافی، خامه‌دوزی، خورجین‌بافی، خیاطی، دارایی‌بافی، دست‌بند دوستی، دوزندگی، ده‌یک‌دوزی، رشتی‌دوزی، رفوگری، رنگرزی، رودوزی، ریسندگی، زربفت، زیلوبافی، سرمه‌دوزی، سکمه‌دوزی، سوزن‌دوزی، شعربافی، شماره‌دوزی، شمدبافی، قلاب‌دوزی، کفاشی، کلاه مالی، گبه‌بافی، گلابتون‌دوزی، گلیچ‌بافی، گلیم‌بافی، گلیمچه، گل‌دوزی، لحاف‌دوزی، مفرش‌بافی، ملیله‌دوزی، منجوق‌دوزی، نساجی، نمدمالی، نواربافی و ورنی‌بافی اشاره کرد.
در صادرات صنایع دستی ایران حدود ۵۷۲۶ هزارتن به گروه کالایی «فرش و کف پوش‌های دستباف» و به ارزش ۷۹ میلیون دلار بالغ گردیده که نسبت به سال ۱۳۹۸ علیرغم رشد ۲۲ درصدی در وزن با کاهش ۱ درصدی در ارزش دلاری مواجه بوده است. شایان ذکر است سهم ارزشی این گروه کالایی از کل صادرات غیر نفتی کشور در سال گذشته تنها ۰.۲۴ درصد بوده است. نکته‌ای تأمل برانگیز که توجه ویژه به این بخش صنعت را طلب می‌نماید. بازارهایی مانند چین و هند گوی سبقت صادرات صنایع دستی ایرانی را از کف صنعتگران ایران ربوده و بخش عمده‌ای از بازار جهانی را از آن خود ساخته‌اند.