یادگاری دوران صفویه در موزه بخارای ازبکستان
جامه پوش: اواخر سال 1400 بود که مدیر وقت دفتر آموزش و ترویج صنایعدستی کشور اعلام کرد در سال آینده تعدادی از آثار برگزیده دارای مهر اصالت ملی برای دریافت نشان بینالمللی به کشور ازبکستان و شهر بخارا ارسال میشوند.
این در حالی است که مهر اصالت بهمثابه تدارک زیرساختهای تولید صنایعدستی برای کشور است زیرا تأثیری مستقیم بر کیفیت، حفظ اصالت، اشتغال افراد منطقه و ارتقاء وضعیت دستهبندیها دارد.
و اما در هشتمین داوری مهر اصالت جهانی، صنایعدستی بوشهر در رشته خوسدوزی موفق به دریافت مهر اصالت شد. در این دوره از بین ۳۱ استان کشور، ۱۲ استان منتخبشده و شرکت کردند که منیژه حسینی از شهرستان جم استان بوشهر، در رشته خوسدوزی موفق به دریافت مهر اصالت جهانی شد. این اثر با اهدای صنعتگر هم استانی به موزه ازبکستان، در زمان حاضر در موزه بخارا نگهداری میشود.
صنایعدستی بوشهر ازجمله صنایعی است که بیشتر جنبه مصرف محلی داشته و خوس دوزی یکی از انواع رودوزیهای این منطقه است. این هنر شامل دوخت نوارهای باریک خوس یا همان نقده بر روی پارچههای توری ریزبافت و پارچههایی است که میتوان آنها را شمارش کرد و در طرحهای هندسی، منحنی، دانهای، اسلیمی و خشتی پایهبلند است.
علاوه بر پارچه توری، این هنر بر روی پارچه مخمل نیز کار میشود که برای پارچه مخمل از سوزن مخصوصی به نام سوزن چنایل استفاده میشود. تاریخچه این هنر زیبا بر ما پوشیده است اما آنچه مسلم و واضح است این هنر در زمان صفویه در بندرعباس و بلوچستان از رونق زیادی برخوردار بوده است.
بعد از دوره صفویه در پیشرفت این سوزندوزی گامهای مؤثری برداشته شد و این هنر در زیباترین شکل ممکن نمودار شد. از این هنر بیشتر برای تزئین و تولید پردههای توری، روسریهای توری (جلبیل)، و چادرهای توری (معمولاً به رنگ مشکی یا تیره)، لباس عروس، شال، جلد قرآن، شلوار، روتختی، رویۀ کوسن، کلاه، پیراهن، جلیقه زنان و بسیاری دیگر استفاده میشود.
نقوشی که بیشتر در خوس دوزی موردتوجه است میتوان به نقش ستارگان به شکل ششپر، هشت پر و دوازده پر است و از سایر طرحهای رایج میتوان به نقوش نه خشت، کندو عسلی، شش قلب، خشت در خشت، ستاره کوچک، حاشیه برگانجیری، قلبی خالی، تکدوزی، پردوزی، گوشواره، نقش گل، ستاره چهارپر، گل فرفرهای، خرچنگ،کاکل ای، پروانه، عقربی، پیالهای، نگاره طاووسی، حاشیه قلبی و حاشیه چشم گاو اشاره کرد.