پارچه کول مکس چیست؟

جامه پوش: کول مکس نوعی پلی استر مخصوص مهندسی شده است که منحصراً توسط شرکت آمریکایی اینویستا (Invista) تولید می گردد. این پارچه پلی استر شامل الیافی است که به دقت مهندسی شده اند تا رطوبت را جذب کرده و گرما را از خود عبور دهند. پارچه کول مکس کاربردهای متنوع زیادی دارد، و پارچه ای محبوب برای ساخت جوراب، شلوار جین و سایر انواع لباس ها محسوب می گردد. با وجود اینکه پارچه های دیگری با ویژگی های مشابه این منسوجات مهندسی شده وجود دارند؛ اما کول مکس تنها علامت تجاری شرکت اینویستا به شمار می آید.

تاریخچه پارچه کول مکس

شرکت اینویستا در اصل زیر مجموعه شرکت دوپونت (که مسئولیت مهمترین پیشرفت های غیر منتظره در مهندسی نساجی قرن گذشته را برعهده داشته است) بود. در سال ۲۰۰۳، بخش مربوط به شرکت اینویستا از DuPont Textiles & Interiors جدا گردید و به یک شرکت مستقل تبدیل شد. امروزه شرکت اینویستا تنها دارنده نشان تجاری کول مکس است و دیگر هیچ ارتباطی با شرکت دوپونت ندارد.

داستان کول مکس از سال ۱۹۸۶ آغاز گردیده، یعنی زمانیکه مهندسان نساجی شرکت دوپونت با موفقیت نوع جدیدی از نخ پلی استر تولید کردند که به دلیل شکل منحصر به فردش می توانست گرما و رطوبت را از بدن شخص دور می کرد. با این حال تا سال ۱۹۹۸ طول کشید تا اعضای اصلی شرکت DuPont Textiles & Interiors، این پارچه جدید را تحت عنوان کول مکس به ثبت رساندند، و طی زمان کوتاه ۵ سال این شاخه از شرکت دوپونت عمدتاً برای محافظت از مالکیت معنوی بسیار ارزشمند برند دوپونت به سرعت تحت عنوان شرکت اینویستا سازماندهی گردید و به این صورت برند کول مکس متولد شد.

مدیران شرکت های دوپونت و اینویستا در اوایل بازاریابی پارچه کول مکس، این پارچه جدید را به دلیل خاصیت رطوبت زدایی و خشک شدن سریع، به عنوان رقیب مستقیم پشم مرینوس معرفی می کردند. الیاف این نوع پارچه پلی استر، بیضی شکل هستند و شیارهایی در امتداد سطح آنها قرار دارد؛ از این رو ساختار فیزیکی الیاف کول مکس به گونه ای است که ذاتاً باعث عبور سریع رطوبت از پوست و رسیدن آن به سطح پارچه می شوند و از این رو تبخیر سریع را ممکن می سازند.

مصرف کنندگان سریعاً به این نتیجه رسیدند که پارچه کول مکس جایگزینی سبک و بادوام برای پشم است و به همین دلیل جوراب های کول مکس در دوره زمانی بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ به یک کالای متداول تبدیل شدند. اکنون شرکت های تابعه Koch Industries که توسط شرکت مادر خود یعنی شرکت اینویستا حمایت می شوند، مشغول تولید این پارچه در ایالات متحده، کانادا، چین و سایر نقاط جهان هستند.

پارچه کول مکس در عصر حاضر

پارچه کول مکس همچنان پارچه ایی محبوب برای تولید جوراب، تی شرت، ژاکت و انواع دیگر لباس هاست. اما اخیراً به دلیل موضع گیری هایی که در برابر منسوجات مصنوعی صورت گرفته، تا حدی محبوبیت خود را از دست داده است.

با این وجود پارچه کول مکس برخلاف پلی استر ساده یا سایر منسوجات مصنوعی دارای ویژگی های فیزیکی منحصر به فردی است که در هیچ پارچه دیگری وجود ندارد. بنابراین به احتمال زیاد پارچه کول مکس بدون توجه به اینکه در آینده احساس مصرف کنندگان نسبت به پارچه های مصنوعی چگونه تغییر خواهد کرد، همچنان در برخی گروه های محصولات منسوج محبوب باقی خواهد ماند.

پارچه کول مکس چگونه تولید می شود؟

پارچه کول مکس از بسیاری از جهات به غیر از شکل الیافش با سایر اشکال پارچه پلی استر تفاوتی ندارد. از این رو روند تولید پارچه کول مکس عمدتاً شبیه مراحل دیگر تولید انواع الیاف پلی استر است. روند تولید این پارچه به ۴ مرحله اصلی زیر تقسیم می شود:

• ۱- پلیمریزاسیون: الیاف کول مکس از مواد مشتق شده ناشی از زغال سنگ و نفت تشکیل شده اند. تولید کنندگان منسوجات در طی روند پلیمریزاسیون با ترکیب دی متیل ترفتالات (dimethyl terephthalate) و اتیلن گلیکول (ethylene glycol) یک ماده پلیمری مذاب شفاف می سازند. زمانیکه این مواد خنک می شوند به شکل روبان های باریک و بلند در می آیند. این روبان ها پس از خشک شدن به قطعات کوچک تری خرد می شوند.
• ۲- فرآیند ریسندگی: مذاب اختصاصی بخش های کوچکتر پلی استر بار دیگر ذوب شده و در یک دستگاه نخ ریسی (اسپینرت) قرار داده می شوند که یک وسیله ساده شبیه دوش حمام است و حاوی ده ها سوراخ بسیار ریز می باشد. در اکثر مواقع برای تولید پلی استر از دستگاه های نخ ریسی که دارای سوراخ های مدور هستند نیز استفاده می گردد؛ اما شرکت اینویستا برای تولید پارچه کول مکس از دستگاه های نخ ریسی که سوراخ های کشیده و مستطیل شکل خاصی دارند استفاده می کند، به همین دلیل الیاف پارچه کول مکس دارای شکل خاصی هستند.
• ۳- کشیدگی: سپس پرسنل شرکت اینویستا، الیاف کول مکس را تحت کشش قرار داده و یا به اصطلاح می کشند تا طول مفید آنها افزایش پیدا کند. در ضمن کشش الیاف باعث افزایش دوام الیاف کول مکس نیز می شود. تولید کنندگان الیاف کول مکس در مرحله بعد این الیاف کشیده شده را به منظور حمل یا ذخیره سازی به دور بوبین ها می پیچند.
• ۴- بافت: هم اکنون تولید کنندگان پارچه می توانند از این الیاف کشیده و پیچانده شده برای بافت پارچه استفاده کنند. در اکثر مواقع لباس های کول مکس حاوی بافتی ساده هستند، اما ساخت پارچه کول مکس به صورت بافتنی و یا با بافت جناغی هم امکان پذیر است.

پارچه کول مکس چه کاربردی دارد؟

پارچه کول مکس یکی از منسوجات محبوب برای تولید لباس های مختلف است؛ اما این نوع منحصر به فرد از پارچه پلی استر در دسته بندی های لوازم خانگی و کالاهای ورزشی نیز جایگاه ویژه ای دارد:

• لوازم خانگی: برخی از تولید کنندگان منسوجات از پارچه کول مکس برای ساخت ملحفه استفاده می کنند. این ملحفه ها برای اقلیم های گرم طراحی می گردند، و با جذب رطوبت موجب خشک و خنک نگه داشتن شدن بدن می شوند. اکثر اوقات، ست ملحفه کول مکس با روبالشی های کول مکس ارائه می گردد.
• پوشاک: متداول ترین مورد استفاده از پارچه کول مکس در ساخت پوشاک، استفاده از آن برای تولید جوراب است. این الیاف پلی استر منحصر به فرد، عرق پای شخص را جذب می کنند و احتمال ابتلا به بیماری های مرتبط با رطوبت پا مثل پای ورزشکاران را کاهش می دهند. پارچه کول مکس در زمینه ساخت تی شرت ها و تی شرت های یقه دار (تی شرت پولو) نیز محبوبیت زیادی دارد؛ در برخی موارد تولید کنندگان لباس های جین، این الیاف را با پنبه ترکیب کرده و بدین وسیله یک پارچه جین ضد رطوبت می سازند. گاهاً از این پارچه به دلیل قابلیت تنفس بالایش برای ساخت لباس زیر زنانه هم استفاده می شود و با وجود اینکه این پارچه کشش چندانی ندارد ولی در بسیاری از لباس های راحتی هم مورد استفاده قرار می گیرد.
• کالاهای ورزشی: پارچه کول مکس به دلیل عدم نگهداری گرما و قابلیت تنفس بالا، پارچه ای محبوب برای ساخت نشیمنگاه صندلی دوچرخه های حرفه ای است. البته استفاده از این پارچه برای ساخت بالشتک زین های اسب نیز رایج است، هر چند که شاید از نظر تعداد واحدهای فروخته شده زیاد به چشم نیاید. آسترهای کیسه خواب که ضمن عایق نگه داشتن کیسه های خواب باعث راحتی آنها هم می شوند، معمولاً از طریق پارچه کول مکس ساخته می شوند؛ زیرا این پارچه ها رطوبت را از بدن شخص دور می کنند. علاوه بر اینها، پارچه کول مکس پارچه مناسبی برای ساخت دستکش های دوچرخه سواری و انواع دیگر دستکش های ورزشی نیز به حساب می آید.

منبع: Sewport