مد و لباس؛ بازتاب فضای فکری جامعه است
گفتمان حاکم بر یک جامعه را می‌توان به‌سادگی در گفتمان غالب در هنر صنعت فشن شناسایی و ریشه‌یابی کرد، اگر در انتخاب‌ها به فهمی صحیح دست یابیم و در جهان پوشاک و منسوجات دنبال درک هویت ملی‌مان باشیم.
اگر بر این مهم قائل باشیم که یکی از حادثه‌خیزترین عرصه‌های فرهنگی و هنری، مقوله فشن و پوشش است، به این نتیجه خواهیم رسید که هویت ملی و فرهنگی ما ایرانیان در طول تاریخ با تکیه‌بر جریان مد و لباس دستخوش تغییر شده و چه‌بسا تحلیل آثار این حوزه به ما در درک هویت ملی طی ادوار گوناگون کمک خواهد کرد.
عصر مدرن با آنچه امروز از واژه فشن می‌فهمیم، خصلتی مشترک دارد؛ تغییر، دگرگونی، کنار نهادن سنت، فردگرایی. تن‌پوش‌ها، پاپوش‌ها، آرایش و زیورآلات گویی همه بخشی از انسان اندیشنده دکارت است. در بحث چیستی انسان دکارتی، نقش، تأثیر و نتیجه قائل‌شدن به وجود چنین هستنده اندیشنده‌ای در سه حوزه وجود، معرفت و عمل مورد بررسی قرار گرفته و وجوه مختلف چیستی این انسان در آرای دکارت کاوش می‌شود.
حال آنکه در بحث مطرح، گفتمان حاکم بر یک جامعه را می‌توان به‌سادگی در گفتمان غالب در هنر صنعت فشن شناسایی و ریشه‌یابی کرد اگر در انتخاب‌ها به فهمی صحیح دست‌یافته و در جهان پوشاک و منسوجات به دنبال درک هویت ملی‌مان باشیم.
در این میان پوشاک همانند هرگونه متن، بازتاب فضای فکری یک جامعه در یک جغرافیاست. هویت ملی و فرهنگی در اثری در جهان منسوجات و پوشاک بازنمایانده می‌شود و تحلیل این اثر به ما در درک هویت ملی کمک می‌کند.
درست به همان شکل که تصویری واضح‌تر و جامع‌تر از سرگذشت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یک ملت به ما در دست‌یابی به فهمی صحیح‌تر از انتخاب‌های ما و گفتمانی که در آن دست به طراحی تن‌پوشی می‌زنیم یاری می‌رساند.
تاریخ لباس در ایران، همانند تاریخ این سرزمین و مردمش، دگرگونی فراوان به خود دیده است. تن‌پوش‌ها و آرایه‌های ایرانیان نیز مانند پوشاک تمامی اقوام و ملت‌ها، همواره سبک به سبک و دوره به دوره تغییر کرده است.
جغرافیای لباس شاید امروز گوشه‌ناشناخته‌ای برای ما نداشته باشد؛ ما فرهنگ مصوری در دست داریم که سرگذشت پوشاک و منسوجات را در تمام سرزمین‌هایی که تمدنی به خود دیده‌اند، در پیش چشم ما می‌گذارد و گزارشی از عادات و احوال هر زمانه به دست می‌دهد.
توجه به تاریخ، فرهنگ و هنجارهای یک جامعه در بازه‌ای مشخص از زمان نه‌تنها همواره با توصیف پوشاک و تزئینات مردم همراه می‌شود، بلکه ظاهر افراد خود بازتابی از سیاست و اقتصاد و هویت ملی یا قومی تلقی می‌شود.
به هر روی مکان‌یابی ایران و سروشکل مردمانش در این جغرافیا و درگذر تاریخ جوهر بسیاری از پژوهش‌هایی است که تاکنون صورت گرفته‌اند و مسئله هویت ایرانی همواره سؤالی بوده که پژوهش‌گران از خود پرسیده‌اند حال آنکه هویت ایرانی امروز با مفاهیمی چون مدرنیته یا تجدد، غرب و غرب‌گرایی، اسلام و ایران باستان پیش از اسلام گره‌خورده است.
منبع: هنر آنلاین