سفری تاریخی به لباسهای سال نو میلادی
جامه پوش: هر سال با نزدیک شدن به کریسمس و سال نو میلادی، روی جلد مجلات و پشت ویترین برندهای پوشاک پر میشود از لباسهای مناسب این جشن؛ پیراهنهای پولکدار، پرزرق و برق و مجلسی برای خانمها و کتوشلوارهای خاص و متفاوت برای آقایان.
جین شریمپتون از تاریخنگاران عرصه مد و لباس و کارشناس عکاسی پرتره که تحصیلات دانشگاهی خود را نیز در رشته تاریخ لباس مؤسسه هنر کورتولد دانشگاه لندن سپری کرده است، مقالهای را با عنوان «مد در کریسمس» به رشته تحریر درآورده که بخشهایی از آن را در ادامه میخوانید:
همهساله با نزدیک شدن به کریسمس و سال نو میلادی، روی جلد مجلات و پشت ویترین برندهای پوشاک پر میشود از لباسهای مناسب این جشن؛ پیراهنهای پولکدار، پر زرق و برق و مجلسی برای خانمها و کتوشلوارهای خاص و متفاوت برای آقایان.
جشنهای کریسمس بهطورجدی در اوایل دوران ویکتوریا متداول شد که در این فرصت به چگونگی روند طراحی و دوخت لباسهای رسمی برای این مناسبت پرداخته میشود.
ازنظر تاریخی، پوشیدن صحیح لباس برای هر مناسبت امری مهم تلقی میشود که البته آداب لباس پوشیدن و رفتار اجتماعی در بریتانیای ویکتوریایی کمی مهمتر و پیچیدهتر از دیگر نقاط جهان است.
بهطور مثال در این جشن برای مهمانیهای رسمی به بانوان مجرد توصیه میشود که لباسهایی سفیدرنگ با پارچه موسلین، ارگاندی یا پیچازی بپوشند؛ لباسهایی با پارچههای ظریف که نشاندهنده جوانی، پاکی و معصومیت آنها باشد.
اما در نقطه مقابل، پارچههای توری و ابریشمی و ساتنهای زیبا با رنگهای غنی که با توری تزیین شدهاند، برای بانوان متأهل مناسبتر به نظر میرسند.
از گذشتههای دور، سبک لباسهای شب ویکتوریایی در ایام کریسمس از مد رایج پیروی میکرد، ازاینرو دامنهای زنانه در دهههای 1840 و 1850 پفیتر شدند و دامن کرینولین هم که در سال 1856 معرفی شد، از دامنهای پفی در اواخر دهه 1850 و 1860 پیروی کرد.
در اوایل دهه 1870 و در طول دهه 1880، لباسهای پر زرق و برقتری مد شدند و الگوها و برش پیراهنها و دامنها تغییر کرد. مجموعههای معرفی شده برای چنین موقعیتهایی شامل یک لباس مجلسی با آستینهای کوتاه و شنل مجلل همراه با جواهرات و دستکشهای سفید بود.
البته که مدل جواهرات در جشن سال نو میلادی باید با سن و وضعیت تأهل افراد مطابقت داشت و در این شرایط توصیه میشد دختران مجرد یا اصلاً جواهرات استفاده نکنند یا مرواریدهای ساده را انتخاب کنند. درحالیکه زنان متأهل میتوانستند از طلا، الماس و سنگهای قیمتی پر زرقوبرق لذت ببرند.
ثروتمندان برای سال نو میلادی، لباسهای خود را از خانههای مد در پاریس یا لندن و طبقه متوسط جدیدترین طرحهای فرانسوی را از فروشگاههای بزرگ خریداری میکردند.
اما لباسهای مردانه در کنار لباسهای زیبایی که زنان در مهمانیها بر تن داشتند، کم اهمیت به نظر میرسید هرچندکه این بخش هم نکات خاص خودش را در دهههای مختلف داشت.
تا دهه 1850، کتهای رنگی در این روزهای خاص از سال پوشیده میشد اما در اواسط قرن نوزدهم، یک لباس یا کت با دنباله و شلوارهای مشکی مرسوم شد. این کت را معمولاً یقههای ابریشمی و مخملی تکمیل میکردند.
جلیقهها هم عموماً به رنگ سیاه یا سفید بود و یک جلیقه سفید و کراوات سفید برای لباس شب آقایان بسیار شیک به نظر میرسید.
از دهه 1880، یک کتوشلوار دیگر جایگزین موارد قبلی شد که شامل کت کوتاه یا ژاکت شام (که در آمریکا Tuxedo نامیده میشود) با پارچه مخمل مد شد که در دهه 1920، ژاکت شام و پاپیون مشکی برای رویدادهای غیررسمی مانند مهمانیهای شام خصوصی، تئاتر و کنسرتها محبوب بودند.
به لباسهای بانوان بازمیگردیم. لباس شب زنانه اوایل دهه 1920، همانطور که در مجموعه تلویزیونی «داونتون ابی» که داستان آن در سال 1922 رقم میخورد، چشمگیر و درعینحال بسیار شیک بود.
با الهام از اگزوتیسم و شرقشناسی، لباسهای شب مجلل از پارچه ابریشمی و مخملی به رنگ مشکی تزیینشده با رودوزیهای نفیس و انواع مهرهها دوخته میشدند.
مهمانیهای کریسمس در دهه 1930 تحت تأثیر فیلمهای هالیوود قرار داشتند و لباسهای شب، جذابیت متفاوتی پیدا کردند. پارچههایی مانند ساتن درخشان و کرپ محبوب شدند و رنگهایی مانند سایه سرخ مرجانی، آبی پودری و مشکی بیش از هر زمان دیگری در لباسها دیده شدند.
اکسسوریهای این دهه شامل کفشهای لمه طلایی و نقرهای درخشان، کتهای شب مخملی، کتانی خزدار و شنلهای براق بود که در حقیقت با ظهور سبکهای جسورانه دهه 1930 بود که از آن پس مفهوم مدرنتری از زرقوبرق در جشنهای سال نو میلادی به چشم خورد.