دنیای مد فرانسوی در خاطرات معشوقه سلطان عثمانی

جامه پوش: دنیای مد سال های پایانی قرن هجدهم میلادی یک چهره مشهور را در تاریخ ماندگار کرده است؛ رز برتن.

رز برتن طراح و خیاط فرانسوی بود که دنیای مد را تحت تاثیر تفکرات نوگرایانه خود قرار داد. او طراح و خیاط اصلی ماری آنتوانت ملکه مشهور فرانسه بود که در کنار بسیاری مسائل به مد و پوشش ویژه اش شهرت خاصی دارد.

برای این که فصای دنیای مد در آن روزهای فرانسه را دریابیم، بخشی از کتاب “شبهای سرای” که خاطرات امه دوبوک دور یوری است را با هم مطالعه می کنیم. امه دوبوک دور یوری دخیرخاله ژورفین همسر ناپلئون امپراتور فرانسه است که در راه سفر توسط دزدان دریایی ربوده شد و بیگ الجزایر او را به سلطان عثمانی پیشکش کرد. امه از آن پس زندگی را تا زمان مرگ در حرمسرای سلطان گذراند. او ابتدا سوگلی سلطان عبدالحمید اول و سپس معشوقه جانشین وری یعین سلطان سلیم شد. سرانجام وقتی پسرخوانده اش محمود دوم به تخت سلطنت تکیه زد به مقام سلطان والده رسید. نفوذ و قدرت زیادی داشت و در 44 سالگی درگذشت.

” پیراهن های سبدمانند پیرزنان و دامن های پف دارشان که از زمان لویی پانزدهمرسم بود باعث تفریح من می شد. آرایش موی زنان نیز تقلیدی از مد پاریس و کوهی از موی مصنوعی، پر، توری و حتی پرندگان خشک شده روی سرشان بود، مرا به خنده وا می داشت.”

” به محض ورود به پاریس ماری آن مرا نزد مادموزال رز برتن برد که مشهورترین خیاط پاریس، فرانسه و حتی اروپا بود. رز برتن هنوز جوان ولی بلندپرواز، مستبد و پرکار بود و توانسته بود با دوختن لباس های جلف پاریسی و رواج دادن آن در دنیا شهرت بی نظیری کسب کند. از راه نوآوری و طراحی مدهای جدید تا آنجا که می توانست زنان ثروتمند و صاحب عنوان را می دوشید.دریافتم که آرایش موی زنان بوردو که به نظرم آنچنان زشت و وحشتناک جلوه کرده بود، تقلید ناقص مدهایی بود که از کارگاه رز برتن بیرون می آمد. آخرین شعار رز برتن سادگی بود: شایع کرده بود که از آ« پس فقط با پارچه ای معمولی که مخصوص خرده بورژواها و زنان کارگر بود لباس می دوزد. دیگر خبری از ساتن و حتی پارچه های ابریشمی گلدار نبود. همه شیفته و واله پارچه های کتان نازک، راه راه و رنگارنگ شده بودند. خودم هم نتوانستم در برابر هیجان و بروبیایی که در این سالن ها و کارگاه ها حکمفرما بود و مشتریان و کارگران در میان انبوهی پارچه و ربان و لباس های گوناگون زنانه می لولیدند بی تفاوت بمانم.”