خون تازه در رگ‌های گیوه؛ چاروق گیو
جامه پوش: در میان اسناد و مدارک ادوار گوناگون تاریخی ایران بارها به نام گیوه، کاربردهای آن و حتی مشخصات افراد معروفی که به گیوه‌دوزی اشتغال داشته‌اند، برمی‌خوریم که همین امر به خودی خود لزوم توجه بیشتر به این هنر-صنعت را در میان جامعه هنری و صنعتگران یادآور می‌شود.
از دیرباز صنعتگران و هنرمندان بسیاری در مناطق مختلف کشور در زمینه گیوه دوزی فعالیت داشته و در مقاطع مختلف، این پای‌پوش جذاب در مقام معروفترین نوع کفش‌های دست دوز با طرفداران پرشمار در روزهای گرم سال به هر کفش دیگری ترجیح داده شده است.
به تازگی طی انتشار خبری از سوی ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی زنجان اعلام شد بالغ بر ۳هزار نفر در قالب مشاغل خانگی در هنرصنعت گیوه‌دوزی در سطح استان فعال هستند و این خود نشان از جاری شدن خون تازه دررگ‌های این هنر صنعت قدیمی دارد.
الناز خدایی فرد معاون صنایع‌دستی زنجان اظهار داشته که گیوه‌بافی در استان زنجان هرگز ارزش سنتی خود را از دست نداده است و امروز بسیاری از جوانان و بانوان مشتاق در روستاهای استان زنجان این حرفه را دنبال می‌کنند، به‌گونه‌ای که سالانه صدها نفر در استان گیوه‌بافی را آموزش می‌بینند.
به گفته او، معاونت صنایع‌دستی زنجان در قالب حمایت از فروش محصولات صنایع‌دستی، به بازاریابی این محصولات کمک می‌کند و در سال گذشته با توجه به شیوع ویروس کرونا و لغو برگزاری نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های صنایع‌دستی، هنرمندان این حوزه برای عبور از مشکل فروش تولیدات خود، فعالیت در بازارهای آنلاین و مجازی را در پیش گرفتند که شاهد رشد فروش در این حوزه بودیم. صنعتگران و هنرمندان فعال در رشته گیوه‌دوزی استان نیز در حوزه فروش مجازی موفق عمل کردند و در حال حاضر تعدادی از آن‌ها تولیدات خود را به سایر استان‌ها ارسال می‌کنند.
به همین بهانه و در ادامه مطلب با نگاهی بر تاریخچه این پای پوش تابستانی، ضرورت توجه هر چه بیشتر به پوشیدنی‌های سنتی کشورمان را یادآور می‌شویم:
درباره روند تکامل صنعت گیوه بافی اطلاعات کمی در دست است. گیوه، اصولا پای پوشی است سبک، بادوام و مناسب برای راهپیمایی‌های طولانی در مسیرهای ناهموار و با توجه به این خصوصیات، اغلب افراد پیدایش آن را به روزگارانی خیلی قدیم‌تر از پیدایش سایر انواع پای پوش نسبت دادهاند و همین امر باعث شده تا تولد گیوه با افسانه‌ها پیوند بخورد. کما اینکه در اکثر منابع، تولید نخستین گیوه را به گیو، پهلوان داستانی ایران (که به روایت فردوسی پسر گودرز و داماد رستم بوده است) نسبت دادهاند.
هر چند نمی‌دانیم گیوه‌های ابتدایی از چه جنسی ساخته می‌شده و چه شکلی داشته، اسنادی در دست است که نشان می‌‌دهد قرن هشتم هجری قمری دوران اوج استفاده از گیوه بوده و استان فارس در زمینه تولید آن مقام برجسته‌ای داشته و این معنا از آنجا استنباط می‌شود که ابوالعباس زرکوب شیرازی در کتاب شیرازنامه که در سال‌های پیش از 754 قمری نوشته شده از بازار گیوه‌دوزان در شیراز یاد کرده و در مکاتبات خواجه رشیدالدین فضل‌الله، گیوه به عنوان یکی از محصولات عمده کازرون مورد اشاره قرار گرفته است .
در بین اسناد و مدارک دوره‌های بعدی نیز به کرات با نام گیوه، کاربردهای آن و حتی مشخصات افراد معروفی که به گیوه‌دوزی اشتغال داشته‌اند، برمی‌خوریم.
هم اکنون گیوه در بسیاری از مناطق کشور تولید می‌شود و قسمت‌های مختلف کرمانشاه، منطقه اورامانات، آباده، زنجان، کازرون، بهبهان و دزفول، بخشی از اصفهان، چهارمحال و بختیاری، روستای وفس و سنجان در استان مرکزی جزو مناطق اصلی تولید گیوه در ایران هستند.
مواد تشکیل داده گیوه نخ پنبه ای، نخ قالی و نخ ابریشم و ضایعات چرم است. رویه گیوه نیز به دست زنان و توسط انواع سوزن‌ها به جز سوزن خیاطی و جوالدوز بافته می‌شود و قسمت کف گیوه (زیره) نام دارد که از جنس پارچه، چرم یا لاستیک است.
منبع: هنرآنلاین