ترکیه به دنبال تصاحب بازارهای جهانی

جامه پوش: شرکت های چند ملیتی مدتهاست که به دنبال جایگزینی برای گزینه های چینی تامین منابع هستند؛ لزوم این جایگزینی به دنبال اختلافات سیاسی بین چین و اتحادیه اروپا که اخیراً به دلیل مطرح شدن مسئله کار اجباری در منطقه سین کیانگ (Xinjiang) بالا گرفته، شدت پیدا کرده است.

شرکت های اروپایی در این دوره ترجیح می دهند تا به عنوان یکی از راه های متنوع سازی زنجیره تامین و افزایش کارایی و انعطاف پذیری آنها، به دنبال منابعی بگردند که به دریا دسترسی دارند.

از این رو بخش نساجی ترکیه به دلیل پتانسیل بالای خود به یک منبع قابل توجه برای زنجیره های تامین در سراسر جهان تبدیل شده است. ترکیه بیشترین سهم را از واردات اتحادیه اروپا که به طور متوسط ۷% می باشد، در دسته لباس و اکسسوری و اقلام آرایشی (بیشتر منسوجات خانگی) به خود اختصاص داده است.

ترکیه به صورت مشابه در موارد لوازم جانبی پوشاک نیز توانسته سهمی ۸.۶% را از این بازار در اختیار بگیرد؛ پس از آن کشورهای ایتالیا با سهم ۹% و چین با سهم ۲۹.۹% در رتبه های بالاتر قرار دارند.

مواردی چون تولید، امکانات حمل و نقل، ساخت محصولات با ارزش افزوده و اهتمام برای اجرای پایداری در صنعت نساجی و پوشاک، این کشور را پس از چین، به یک منبع بالقوه تامین منابع تبدیل کرده است. در این زمینه رقابت اصلی بین ترکیه، ویتنام، بنگلادش و مصر است اما در میان این کشورها، ترکیه به دلیل پشتیبانی اتحادیه اروپا و همجواری با آن، دارای کمترین زمان انتظار برای تحویل کالاها در مقایسه با رقبای خود می باشد.

حتی هزینه های صادراتی برای انطباق مرزها و انطباق اسناد و مدارک به دلیل رشد اقتصادی ترکیه، کمتر از رقبای اصلی این کشور است. رشد اقتصادی ترکیه طی دو دهه اخیر بسیار چشمگیر بوده است.

سرانه تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال ۲۰۰۰، بالغ بر ۳۱۴۳ دلار آمریکا بوده است؛ تا سال ۲۰۱۳ این رقم به ۱۲۶۱۴ دلار آمریکا در سال رسید. اما از سال ۲۰۱۳ به بعد رشد اقتصادی این کشور به شدت کند شده است.

تورم قیمتی مصرف کننده در ترکیه از %۵۴.۴ در سال ۲۰۰۱ به ۶.۵% در سال ۲۰۱۱ کاهش یافت؛ اما از سال ۲۰۱۵ سیر صعودی خود را شروع کرد و به ۱۵.۱% در سال ۲۰۱۹ رسید.

در طول این سال ها، صنعت نساجی و پوشاک ترکیه نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی این کشور ایفا کرده است. منسوجات و پوشاک ترکیه در اوج رشد خود در سال ۲۰۰۲ حدود ۲۶.۵% به ارزش افزوده کل تولید ترکیه کمک کرده اند.

امروزه بخش نساجی ترکیه بیش از ۱۸% از درآمد صادراتی این کشور را تولید می کند و سهم بزرگی در درآمد صادراتی آن دارد.

در آوریل ۲۰۲۱، کل صادرات پوشاک ترکیه از ۵۷۳ میلیون دلار در سال گذشته به ۱.۶ میلیارد دلار افزایش یافته است. کل صادرات پوشاک ترکیه در ژانویه ۲۰۲۱ به ۶.۳ میلیارد دلار رسیده است؛ در حالیکه این رقم سال گذشته حدود ۴.۸ میلیارد دلار بوده و نشان از رشد ۳۲.۳% در سالی که گذشت، دارد.

یکی از نقاط قوت بسیار مهم ترکیه این است که قسمت اعظم منابع مورد نیاز صنایع نساجی و پوشاک خود را در داخل کشور تامین می کند. این مزیت در صنعت پنبه مشهودتر است.

ترکیه بیش از ۶۲% پنبه مصرفی مورد نیاز خود را تولید می نماید؛ در حالیکه صنایع بزرگ ریسندگی پنبه در این کشور با فرآوری حدود ۸۵% پنبه، نخ پنبه ای مورد نیاز صنایع داخلی را تامین می کنند اما ترکیه در بخش پارچه، دو برابر پنبه وارداتی به این کشور، پارچه به سراسر جهان صادر می کند.

در این زمینه دلگرمی اصلی ترکیه واردات مواد اولیه به شکل الیاف مصنوعی و نخ از کشورهای چین و هند است اما مواد اولیه تنها بخشی از دلایل عقب ماندگی ترکیه محسوب می شوند. عواملی مانند هزینه های بالای نیروی کار و بی ثباتی اقتصادی در آینده می توانند، رشد بخش نساجی و پوشاک ترکیه را کاهش دهند.

اینها تنها بخشی از عواملی هستند که در آینده می توانند سبب باروری یا ورشکستگی صنعت نساجی و پوشاک ترکیه شوند. با این حال در پایان می توان این عوامل را در چهار دسته زیر جمع بندی نمود:

پایداری اقتصاد

اقتصاد ترکیه طی سال های ۲۰۰۰ الی ۲۰۱۳ میلادی، شاهد رشد اقتصادی چشمگیری بوده است؛ اما به نظر می رسد که این رشد در حال کند شدن می باشد. افزایش تورم و فشارهای ارزی، این چالش را بیشتر خواهند کرد.

هزینه های نیروی کار

هزینه های نیروی کار ترکیه نسبت به دیگر کشورهای رقیب بسیار بیشتر است. میانگین دستمزد ماهانه در سال ۲۰۲۰ در این کشور، ۲۹۸.۷ دلار بود؛ در حالیکه این میزان دستمزد در ویتنام، بنگلادش، چین و مصر به ترتیب ۱۵۹.۳، ۹۴.۲، ۲۲۱.۹ و ۱۲۶.۷ دلار بوده است. کاهش هزینه مالی ملحق شدن به مرزها، تنها از لحاظ کاری به نفع ترکیه می باشد.

نزدیکی به مکان

نزدیکی ترکیه به اروپا و ایالات متحده از لحاظ کاری به نفعش بود؛ اما دیگر مراکز اصلی نساجی مثل مصر با سرعت بیشتری در این مسیر گام بر می دارند. این عامل نه تنها در ایجاد اقتصاد شبکه ای بسیار بزرگتر مؤثرتر خواهد بود؛ بلکه با ایجاد زنجیره تأمین ادغام عمودی باعث افزایش مقیاس صنعت نساجی و به تبع بیشتر کردن رقابت پذیری جهانی خواهد شد.

توسعه پایداری

ترکیه یکی از برترین تأمین کننده های پنبه ارگانیک محسوب می شود و به همراه قرقیزستان با مشارکت ۱۰ درصدی در تولید این ماده، در رتبه سوم سال ۲۰۲۰ قرار گرفته اند. خریداران جهانی نرخ نسبتا بیشتری را برای پنبه ترکیه می پردازند. در آینده ای نزدیک، بر روی پایداری مواد و زنجیره های تأمین بیشتر تمرکز خواهد شد و این یک مزیت برای ترکیه خواهد بود.